مدل آرنیوس :
دانشمندی که روی رسانایی الکتریکی و برقکافت ترکیبات محلول در آب آزمایشاتی انجام داد وتعریف خود از اسید و باز را به صورت زیر بیان کرد:
(قابل ذکر است که امروزه نیز از همین تعریف برای اسیدها و بازها استفاده میشود.)
اسید آرنیوس:
هر مادهای که پس از انحلال در آب یون ![پروتون](<a href=)http://sanatisharif.ir/sanatisharif-forum/attachment.php?aid=145" style="height:23px; width:33px" /> ( پروتون ) تولید کند.
کلیه ترکیبیاتی که در سمت چپ فرمول خود ![](<a href=)
http://sanatisharif.ir/sanatisharif-forum/attachment.php?aid=146" style="height:20px; width:11px" /> داشته باشند، بجز![آب](<a href=)
http://sanatisharif.ir/sanatisharif-forum/attachment.php?aid=147" style="height:20px; width:27px" /> .
مثال : ![](<a href=)http://sanatisharif.ir/sanatisharif-forum/attachment.php?aid=148" style="height:20px; width:40px" />و![](<a href=)http://sanatisharif.ir/sanatisharif-forum/attachment.php?aid=149" style="height:20px; width:38px" /> و ![](<a href=)http://sanatisharif.ir/sanatisharif-forum/attachment.php?aid=150" /> و ...
کلیه ترکیبیاتی که
در فرمول خود داشته باشند ( اسیدهای کربوکسیلیک )
مثال: و و...
اکسیدهای نافلزی ( اکسید اسیدی ) به جز
.
مثال : و ...
نکته : برخلاف آنچه که به نظر میرسد، جامدی یونی بی رنگی است که از یون های و به وجود آمده است.
باز آرنیوس :
هر ماده ای که پس از انحلال در آب یون ( هیدروکسید ) تولید کند.
کلیه ترکیبات فلز و هیدروکسید
مثال : و و و و ....
نکته 1 : حکم فلز دارد.
نکته 2 : به باز محلول در آب قلیا و محلول حاصل را محلول قلیایی میگویند.
فلز های قلیایی و قلیای خاکی بهجز
2. اکسید های فلزی ( اکسید بازی )
مثال : و و ....
تذکر : توجه کنید که همهی اکسید های فلزی خاصیت بازی ندارند زیرا برخی از اکسید های فلزی مانند در آب نامحلول هستند.
3. آمونیاک و آمین ها
:آمونیاک
محلول آمونیاک یعنی آمونیوم هیدروکسید.
:آمین ها
نکته بسیار مهم :
یون تماشاگر یونی است که در دو طرف واکنش عیناً تکرار شده است و هیچ نقشی در انجام واکنش نداشته است برای نمونه در واکنش هیدروکلریک اسید با محلول پتاسیم هیدروکسید یون های و عیناً در دو طرف واکنش تکرار شده اند پس یون تماشاگر محسوب میشوند و میتوان آن ها را از طرفین معادله واکنش حذف نمود.
واکنش اصلی خنثی شدن :
واکنش درست تر :
نکته : موادی که تشکیل آب ، رسوب و گاز میدهند شامل یون های شرکت کننده در واکنش هستند و یون تماشاگر محسوب نمیشوند.
مثال :
که یک رسوب سفید رنگ است بنابراین در این واکنش یون تماشاگر نداریم.
ایراد مهم مدل آرنیوس این است که اسید و باز را به محیط آبی محدود کرده بود. در حالی که گاهی یک اسید و یک باز بدون حضور آب ممکن است اثر یکدیگر را خنثی کنند. به عنوان مثال گاز آمونیاک و گاز هیدروژن کلرید که هر یک به تنهایی در آب به ترتیب خاصیت بازی و اسیدی دارند، بدون حضور آب نیز اثر یکدیگر را خنثی میکنند و تولید آمونیوم کلرید یا نشادر میکنند که یک جامد یونی سفید رنگ است.