زیست

[arldragon]

سلام به همگی

تو این تاپیک قراره خلاصه و نکات زیست دهم رو بزارم

امیدوارم برای شما مفید باشن

[arldragon]

arldragon

• خلاصه و نکات فصل اول زیست دهم

مهندسی ژنتیک:زیست شناسان می توانند ژن های یک جاندار را به بدن جانداران دیگر وارد کنند.

.
.

• 🩺ویژگی‌های پزشکی شخصی:
  تشخیص و درمان بیماری‌ها
  روش درمانی و دارویی خاص برای هر بیمار

.
.

به سوخت هایی که از جانداران امروزی به دست می آیند سوخت زیستی می گویند.

.
.

یکی از علت های وقوع سیل در سال های اخیر، جنگل‌زدایی است.
.
.

به حفظ وضع درونی جانداران هم‌ایستایی (هومئوستازی) می گویند.

.
.

رشد شامل افزایش برگشت‌ناپذیر ابعاد یا تعداد یاخته ها است

تشکیل بخش‌های جدید در یک جاندار را، نمو می گویند.
.
.

اولین سطح سازمان یابی حیات ️ یاخته

آخرین سطح سازمان یابی حیات ️ زیست کره

.
.

هر زیست بوم از چند بوم‌سازگان ایجاد شده است.

.
.
🦠باکتری‌ها اندامک ندارند.

.
.

• مولکول‌ها زیستی:
  1️⃣کربوهیدرات ها ️️
  از سه عنصر کربن، هیدروژن و اکسیژن ساخته شده‌اند

2️⃣لیپیدها ️️
از سه عنصر کربن، هیدروژن و اکسیژن ساخته شده‌اند

3️⃣پروتئین‌ها ️️
علاوه بر کربن، هیدروژن، اکسیژن، نیتروژن نیز دارند

4️⃣نوکلئیک اسیدها ️️
علاوه بر کربن، هیدروژن، اکسیژن، نیتروژن و فسفر نیز دارند

.
.

• یاخته:
  یاخته کوچکترین واحدی است که همهٔ ویژگی های حیات را دارد.
  همهٔ فعالیت های زیستی در یاخته صورت می گیرد.
  همهٔ جانداران از یاخته تشکیل می شوند.
  یاخته واحد ساختاری و عملکردی حیات در همهٔ جانوران است.
  یاخته هر ۷ ویژگی حیات را دارد.

.
.

• انواع ورود مواد به یاخته و خروج از آن

1️⃣انتشار ساده
2️⃣انتشار تسهیل شده
3️⃣گذرندگی (اُسمز)
4️⃣انتقال فعال
5️⃣درون‌بری (آندوسیتوز) و برون‌رانی (اگزوسیتوز)

.

• انتشار ساده:
  انرژی (ATP) مصرف نمی‌شود
  حرکت مواد در جهت شیب غلظت
  مولکول ها به دلیل داشتن انرژی جنبشی می‌توانند منتشر شوند

.
.

• انتشار تسهیل شده:
  انرژی (ATP) مصرف نمی‌شود
  حرکت مواد در جهت شیب غلظت

.
.

• گذرندگی (اُسمز):
  مخصوص مولکول های آب
  انرژی (ATP) مصرف نمی‌شود
  حرکت مواد در جهت شیب غلظت

هر چه فشار اسمزی بیشتر باشد، آب سریع‌تر جابه‌جا می‌شود.
.
.

• انتقال فعال:
  مصرف انرژی (ATP)
  حرکت مواد در خلاف جهت شیب غلظت

.
.

• درون‌بری (آندوسیتوز) و برون‌رانی (اگزوسیتوز):
  مصرف انرژی(ATP)

.
.

️هر مولکولی که بدون صرف انرژی وارد یاخته شود قطعاً در جهت شیب غلظت خود حرکت کرده است.

.
.
.
به مجموع مایع بین یاخته‌ای در بافت‌های بدن که دائما در حال تبادل با خون هستند، محیط داخلی می‌گویند.

.
.

ترکیب با یازدهم:
همهٔ انواع یاخته‌های ماهیچه‌ها میتوانند به صورت غیر‌ارادی منقبض شوند (مثل انعکاس) اما فقط ماهیچه‌های صاف و قلبی تحت کنترل اعصاب خودمختار هستند.

.
.

• بافت های بدن انسان:
  1️⃣بافت پوششی
  2️⃣بافت پیوندی
  3️⃣بافت ماهیچه‌ای
  4️⃣بافت عصبی

.
.
.

• انواع یاخته های بافت پوششی:
  1️⃣سنگ‌فرشی چند لایه ️️️ در دهان و مری
  2️⃣سنگ‌فرشی یک‌ لایه ️️️ دیواره مویرگ
  3️⃣مکعبی یک لایه ️️️ غده تیروئید
  x] 4️⃣استوانه‌ای یک لایه ️️️ روده و معده

.
.
.
.

• انواع بافت پیوندی:
  1️⃣بافت پیوندی سست
  2️⃣بافت پیوندی متراکم
  3️⃣بافت چربی
  4️⃣خون
  5️⃣استخوان
  6️⃣غضروف

.
.
.
.

• انواع بافت ماهیچه‌ای:
  1️⃣مخطط(اسکلتی)
  2️⃣قلب
  3️⃣صاف
  .
  .
  .
  .

• انواع بافت عصبی:
  1️⃣یاخته‌های عصبی (نورون)
  2️⃣یاخته‌های غیر عصبی (نوروگلیا)

.
.
.
.
.
.
دانش-آموزان-آلاء
تجربیا
دانش-آموزان-نظام-جدید-آلا

[فاطمه نظری 0]

سلام واقعا عالی

[arldragon]

arldragon
**

• گفتار ۱ فصل دوم
  .
  .

• اندام‌هایی که با لولهٔ گوارش مرتبط‌اند و در گوارش غذا نقش دارند:
  1️⃣غده‌های بزاقی
  2️⃣پانکراس(لوزوالمعده)
  3️⃣کبد(جگر)
  4️⃣کیسهٔ صفرا

.
.
.

• لایه‌های دیوارهٔ لوله گوارش از خارج به داخل:
  1️⃣لایهٔ بیرونی
  2️⃣لایهٔ ماهیچه‌ای
  3️⃣لایهٔ زیر مخاطی
  4️⃣لایهٔ مخاطی

.
.
.

• لایهٔ ماهیچه‌ در قسمت‌های زیر از نوع مخطط است:
  1️⃣دهان
  2️⃣حلق
  3️⃣ابتدای مری
  4️⃣بندارهٔ خارجی مخرج

.

لایهٔ مایچه‌ای در بخش‌های دیگر لوله گوارش شامل یاخته‌های ماهیچه‌ای صاف است که به شکل حلقوی و طولی سازمان یافته‌اند.
.
دیوارهٔ معده یک لایهٔ ماهیچه‌ای موّرب نیز دارد.
.

در لایهٔ ماهیچه‌ای و لایهٔ زیر مخاط، شبکه‌ای از یاخته‌های عصبی وجود دارد

.

در همهٔ لایه‌های دیوارهٔ لوله گوارش بافت پیوندی سست وجود دارد.
.
.
.

• دو نوع حرکتِ لولهٔ گوارش:
  1️⃣حرکت کرمی:
  غذا را در طول لولهٔ گوارش می راند
  نقش مخلوط کنندگی دارند

2️⃣حرکت قطعه قطعه کننده
محتویات لولهٔ گوارش را ریز تر می‌کند
محتویات لولهٔ گوارش را بیشتر با شیره‌های گواراشی مخلوط می کند.

.
.
.

• بزاق ترکیبی از
  1️⃣آب
  2️⃣یون‌ها
  3️⃣انواعی از آنزیم ها
  4️⃣موسین
  است.

.
.
.

بندارهٔ بین معده و روده باریک پیلور

.
.
.

• آنزیم های گوارش در دهان
  1️⃣آنزیم آمیلاز بزاق
  کمک به گوارش نشاسته

2️⃣آنزیم لیزوزیم
از بین بردن باکتری‌های درون دهان

.
.
.

• بلع غذا
  1️⃣از دهان به حلق با فشار زبان (ارادی)
  2️⃣ از حلق به مری حرکت کرمی (غیر ارادی)

.
.
.

در اثر ترکیب مواد غذایی با شیرهٔ معده، ترکیبی به نام کیموس به وجود می‌آید.

.
.
.

• انواع یاخته‌های مخاط دیواره معده:

️1)یاخته اصلی
ترشح
آنزیم های معده (پروتئازها و لیپاز)
.

️2)یاخته کناری
ترشح
1️⃣کلریدریک اسید
2️⃣عامل (فاکتور) داخلی معده

.
️3)یاخته پوششی سطحی
ترشح
1️⃣ماده مخاطی
2️⃣بیکربنات
.

️4)یاخته ترشح کننده ماده مخاطی
ترشح مخاط

.
.
.
موادی که در معده ترشح می‌شوند:
1️⃣آنزیم های معده
2️⃣کلریدریک اسید
3️⃣عامل (فاکتور) داخلی معده
4️⃣ماده مخاطی
5️⃣بیکربنات
6️⃣هورمون گاسترین (ترکیب با یازدهم)

.
.
.

• پروتئاز های معده:
  به طور کلی️پیش ساز پروتئازهای معده را پپسینوژن می گویند
  کلریدریک اسید با تاثیر بر روی پپسینوژن آن را به پپسین تبدیل می کند
  خوده پپسین هم با تاثیر بر روی پپسینوژن، تولید پپسین را بیشتر می کند
  آنزیم پپسین، پروتئین ها را به مولکول‌های کوچک‌تر تجزیه می کند .

.

.

.
🩸ویتامین B12 برای ساختن گویچه‌های قرمز در مغز استخوان لازم است

.
.

در صورت برداشتن معده،‌ عامل (فاکتور) داخلی معده ترشح نمی‌شود و زندگی فرد به خطر می‌افتد.

.
.

• برگشت اسید معده به مری (ریفلاکس):
  کافی نبودن انقباض بنداره مری
  و
  ورود اسید معده به مری
  و
  آسیب مخاط مری

دلایل ریفلاکس:
1️⃣سیگار کشیدن

2️⃣الکل
3️⃣رژیم غذایی نامناسب
4️⃣استفاده بیش از اندازه از غذاهای آماده
5️⃣تنش و اضطراب

.
.
.

• شیرهٔ‌روده:
  روده باریک این شیره را ترشح می کند
  شیرهٔ‌روده شامل️
  1️⃣موسین
  2️⃣آب
  3️⃣یون‌های مختلف از جمله بیکربنات
  4️⃣آنزیم
  است.

.
.
.

• صفرا:
  کبد صفرا را می سازد
  صفرا آنزیم ندارد

صفرا ترکیبی از️
1️⃣نمک‌های صفراوی
2️⃣بیکربنات
3️⃣کلسترول
4️⃣فسفولیپید
است.
.

صفرا به دوازده می‌ریزد
صفرا به گوارش چرپی ها کمک می کند

.
.
.

دستگاه گوارش انسان آنزیم مورد نیاز برای تجزیه سلولز را نمی سازد.

.
.
.

پپسین گوارش پروتئین را در معده آغاز می کند.

.
.
.

گوارش چرپی‌ها بیشتر در اثر فعالیت لیپاز لوزالمعده در دوازده انجام می‌شود.
.
.
.
.
.
دانش-آموزان-آلاء
دانش-آموزان-نظام-جدید-آلا
تجربیا
دهم

[arldragon]

arldragon
**

• گفتار ۲ فصل دوم**
  .
  .
  .
  جذب ️️ ورود مواد به محیط داخلی بدن.
  .
  .

موادی که محیط داخلی را تشکیل می دهند:
1️⃣خون
2️⃣لنف
3️⃣مایع بین یاخته‌ای

.
.
.
جذب اصلی در رودهٔ باریک
در دهان و معده هم جذب وجود دارد ولی اندک است.

.
.
.
️در روده باریک چینهای حلقوی وجود دارد که در ساختار خود لایه مخاطی و زیرمخاطی را دارند.

.
.
.
در بیماری سلیاک:
1️⃣یاخته‌های روده تخریب می‌شوند
2️⃣ریزپرزها و حتی پرزها از بین می‌روند
3️⃣سطح جذب مواد کاهش شدیدی ایجاد می کند
4️⃣بسیاری از مواد مغزی مورد نیاز بدن جذب نمی شوند

.
.
.

لنف از آب و ترکیبات دیگر تشکیل شده است.

.
.
.
️لیپوپروتئین‌های دارای کلسترول زیاد
لیپوپروپتئین کم‌چگال(LDL)
.

️لیپوپروتئین‌هایی که پروتئین آنها از کلسترول بیشتر است

لیپوپروپتئین پر‌چگال(HDL)

.
مواردی که میزان لیپوپروپتئین‌های کم‌چگال را افزایش می دهد:
1️⃣چاقی
2️⃣کم‌تحرکی
3️⃣مصرف پیش از حد کلسترول

.
.
.

رودهٔ‌بزرگ پرز ندارد.

.
.
موادی که وارد رودهٔ بزرگ می‌شوند:
1️⃣مواد جذب نشده
2️⃣مواد گوارش نیافته
3️⃣یاخته‌های مرده
4️⃣باقی ماندهٔ شیره‌های گوارشی

آب و یون‌ها در روده بزرگ جذب می‌کند تا مدفوع به شکل جامد در آید

.

حرکات رودهٔ‌بزرگ آهسته است.
.
.
.

دو مرحلهٔ دستگاه گوارش:
1️⃣خاموشی نسبی فاصله بین خوردن وعده‌های غذایی
2️⃣فعّالیت شدید بعد از ورود غذا به لولهٔ گوارش

.
.

• تنظیم فرایند های گوارشی:
  دستگاه گوارشی باید به ورود غذا پاسخ مناسبی بدهد. یعنی:
  1️⃣شیره‌های گوارشی به موقع و به اندازهٔ کافی ترشح شوند
  2️⃣حرکات لوله گوارش به موقع انجام شوند تا غذا را با شیره ها مخلوط کند و در طول لوله با سرعت مناسب حرکت دهد
  3️⃣فعالیت بخش‌های دیگر بدن از جمله گردش خون نیز باید با فعالیت دستگاه گوارش هماهنگ باشد

.
.
️مرکز بلع در بصل النخاع قرار دارد.

.
.
.

هورمون سکرتین:
از دوازده به خون ترشح می‌شود و با اثر بر لوزالمعده موجب می‌شود ترشح بیکربنات افزایش یابد.
هورمون گاسترین:
از معده ترشح می‌شود و باعث افزایش ترشح اسید معده و پپسینوژن می‌شود.

.
.
.

• دلایل چاقی در جوامع امروزی:
  1️⃣استفاده از غذاهای پر انرژی (غذاهای پرچرب و شیرین)
  2️⃣عوامل روانی مانند غذا خوردن برای رهایی از تنش
  3️⃣شیوه زندگی کم‌تحرک
  البته چاقی در برخی از افراد به ژن‌ها مربوط است.

.

• بیماری‌های احتمال مبتلا شدن به آن در چاقی:
  1️⃣دیابت نوع ۲
  2️⃣انواعی از سرطان
  3️⃣تنگ شدن سرخرگ‌ها
  4️⃣سکته قلبی
  5️⃣سکته مغزی

.
.

• مشکلاتی که افراد لاغر به آن دچار می‌شوند:
  1️⃣کم خونی
  2️⃣کاهش استحکام استخوان‌ها
  .

• علت‌هایی که در تمایل افراد به کاهش وزن بیش از حد نقش دارند:
  1️⃣تبلیغات
  2️⃣فشار اجتماعی

.
.

• شاخص توده بدنی:
  کمتر از ۱۹ ️️️ کمبود وزن
  ۱۹ تا ۲۵ ️️️ وزن مناسب
  ۲۵ تا ۳۰ ️️️ اضافه وزن
  بیشتر از ۳۰ ️️️ چاقی

.
.

تعیین وزن مناسب بر اساس شاخص تودهٔ بدنی برای افراد بیشتر از بیست سال است.

.
.

وزن هر فرد به عوامل زیر بستگی دارد:
1️⃣تراکت استخوان
2️⃣مقدار بافت ماهیچه
3️⃣مقدار چربی بدن

.
.
.

تجربیا
دهم

[arldragon]

arldragon

• گفتار ۳ فصل دوم

کرم کدو فاقد دهان و دستگاه گوارش است.
کرم کدو مواد مغذی را از سطح بدن جذب می‌کند.

.
.
.

نوع گوارش پارامسی واکوئول گوارشی

.
.
.

نوع گوارش هیدر حفرهٔ گوارشی
.

در جانورانی که حفرهٔ گوارشی دارند، ابتدا گوارش برون یاخته‌ای سپس گوارش درون یاخته‌ای انجام می‌شود.

.
.
نوع گوارش ملخ لولهٔ گوارش
نوع گوارش پرندگان دانه‌خوار لولهٔ گوارش

.
.
.

• چینه‌دان:
  بخش حجیم انتهای مری است
  در چینه‌دان غذا ذخیره و نرم می‌شود
  .

در ملخ غذا به کمک آرواره‌ها خرد شده و سپس وارد مری می‌شود.

️بر خلاف انسان‌ها، جذب اصلی ملخ‌ها در معده است.

.
.
.

ساختار ماهیچه‌ای بخش عقبی پرندگان دانه‌خوار، سنگدان نامیده می‌شود.

سنگریزه‌هایی که پرنده می‌بلعد، فرایند آسیاب کردن غذا را تسهیل می‌کنند.

.
.

• معدهٔ نشخوارکنندگان (نظیر گاو و گوسفند):
  1️⃣کیسهٔ بزرگی به‌نام سیرابی
  2️⃣بخشی به‌نام نگاری
  3️⃣یک اتاقک لایه لایه به‌نام هزارها
  4️⃣معده واقعی یا شیردان

.
وجود میکروب‌ها در نشخوارکنندگان برای گوارش سلولز ضروری است.

.
.
سلولز مقدار زیادی انرژی دارد.
ولی
اغلب جانوران فاقد توانایی تولید آنزیم لازم برای گوارش سلولز هستند.

.
.
.
تجربیا
دهم