سفر به زمین🌍:فصل 1
-
خب حالا می رسیم به بحث نظریه ها و فرضیه های دانشمندان و که تو تست های کنکور باهم مقایسه میشن و تفاوت و شباهت شون مهمه:
بطلمیوس:دانشمند یونانی که بیش از 2 هزار سال پیش نظریه زمین مرکزی رو ارائه کرد که این نظریه تا حدود قرن 16 مطرح بود
کوپرنیک:ستاره شناس لهستانی که نظریه خورشید مرکزی رو ارائه داد که البته با سه تا قانون اصلاح شد
کپلر:دانشمند، ستاره شناس و ریاضی دان آلمانی که با مطرح کردن 3 تا قانون نظریه خورشید مرکزی رو اصلاح کرد
گاليله: دانشمند ایتالیایی با اختراع تلسکوپ 4 قمر مشتری رو تشخیص داد، دو سیاره به منظومه شمسی اضافه کرد، سطح ناهموار ماه رو دید
تیکوبراهه:ستاره شناس دانمارکی بود و اولین کسی بود که فاصله ماه تا زمین رو اندازه گلفت
اراتوستن:ستاره شناس یونانی و اولین کسی که اعلام کرد زمین کره هست و محیطش رو بدست اورد
@kosar-mottaghi
البته بگم بیشتر نکات المپیادی زمین شناسی نظام قدیم هستن -
خب الان دو تا از مهم ترین نظریه ها یعنی زمین مرکزی و خورشید مرکزی رو بررسی می کنیم:
زمین مرکزی:
1_همون طور که گفتم بطلمیوس این نظریه رو ارائه داد و بر اساس حرکت ظاهری خورشید و ماه به این نتیجه رسید(حرکت ظاهری خورشید از شرق به غرب)
2_در این نظریه 5 سیاره به دور خورشید گردش داره اما 7 اجرام آسمانی گردش دارن
3_ماه نزدیک ترین جرم آسمانی به زمین
4_عطارد نزدیک ترین سیاره به زمین
5_زحل دورترین سیاره
6_یادتون باشه اورانوس و نپتون نداریم
7_سیاره ها در مدار دایره ای و بر خلاف جهت حرکت عقربه های ساعت به دور زمین گردش دارن
8_ترتیب اجرام آسمانی(این تربیت شون خیلی تست میاد)
1_ماه
2_عطارد
3_زهره
4_خورشید
5_مریخ
6_مشتری
7_زحل
نکته مهم ابوسعید سجزی و خواجه نصیرالدین طوسی به این نظریه ایراد وارد کردن
@kosar-mottaghi -
نظریه خورشید مرکزی:
توسط نیکولاس کوپرنيک ارائه شد
کوپرنيک کیه؟
ستاره شناس لهستانی که با ریاضی هم به خوبی آشنا بود
1_مثل نظریه زمین مرکزی مداره دایره ای شکل و حرکت برخلاف جهت حرکت عقربه های ساعت
2_اورانوس و نپتون نداریم
3_عطارد نزدیک ترین و زحل دورترین
4_زمین حول محور شمال_جنوب در حرکته(تو تست کنکور بخوان سخت بدن استفاده میشه)
بعد این نظریه رو توسط کپلر توسط 3 قانون اصلاح شد
@kosar-mottaghi -
️نکات خورشید️
فاصله زمین تا خورشید 8.3 دقیقه نوری هست
حرکت ظاهری خورشید تو آسمان از شرق به غرب و نتیجه حرکت وضعی زمین هست
(این دو تا نکته برای کنکور هم نیاز هست)
@kosar-mottaghi
75% هیدروژن
23%هلیم
2% از 60 عناصر دیگر
خورشید بسیار فعال و تغییرات انرژی به طور مستقیم بر 1_اتمسفر2_شرایط جوی 3_ارتباطات جوی تاثیر میزاره
خب حالا خورشید این همه فعال هست و انرژی تولید می کنه چقدر و چجوری انرژی آزاد میکنه؟ ️
4 هسته هیدروژن به هلیم تبدیل میشه
4H️1He
4.03g️4.003g
اختلاف جرم واکنش حدودا 0.027 هست رو در فرمول انیشتین E=mc2 میزاریم و انرژی بدست میاد
(اون 2 توان C هست) -
می رسیم به بحث بادهای خورشیدی️️
باد خورشیدی جریان مواد پرتاب شده از خورشید هست که بیشترش ذرات پروتون و الکترون خورشید هست یعنی ذرات باردارش حواس تون باشه تو باد خورشیدی نوترون نداریم
باد خورشیدی باعث فشرده شدن میدان مغناطیسی زمین و اختلال تو سیستم ماهواره ای و رادارها و ارتباطات رادیویی میشه
حتما با شفق قطبی آشناییدولی شفق چجوری به وجود میاد؟
وقتی که این ذرات باردار باد های خورشیدی در میدان مغناطیسی زمین به دام میوفتن و با گازهای اتمسفر برخورد میکنن شفق قطبی بالای سطح زمین در مناطق قطبی به وجود میاد
به همین راحتی -
خب میرسیم به بخش سیارات که خیلی بخش راحتیه
کلا دو نوع سیاره داریم
سیارات زمین مانند
سیارات مشتری مانند
سیارات زمین مانند همون سیارات داخلین که میشن عطارد و زهره و زمین و مریخ
سیارات زمین مانند همون سیارات خارجی که مشتری و زحل و اورانوس و نپتون (البته پلوتون هم هست ولی خب کتاب زمین شناسی نظام قدیم چیزی ازش نگفته)
انحراف سیارات در اورانوس از همه بیشتره ولی تو سیارات زمین مانند مریخ از همه بیشتره
-
خب سوال اصلی اینه فرق این سیارات چی هست؟
که اینم مبحث خیلی اسونیه
1_اتمسفر:در سیارات داخلی رقیق، در سیارات خارجی غلیظ
رقیق یا غلیظ بودن به چی بستگی داره؟به مقدار تبخیر هر چقدر تبخیر بیشتر اتمسفر رفیق تر
2_ترکیب شیمیایی:سیارات داخلی جامد و یکمی گاز و مایع، در سیارات خارجی گاز و یخ(که مثلا رنگ آبی مانند سیاره اورانوس و نپتون به دلیل وجود متان هست علاوه بر رنگ متان باعث باران الماس در این دو سیاره میشه)
3_جاذبه:سیارات داخلی کم، سیارات خارجی زیاد
دما:سیارات داخلی زیاد،سیارات خارجی کم و خب طبیعیه هر چی از خورشید دورتر میشن دماشون کم میشه
4_تبخیر:در سیارات داخلی شدید، در سيارات خارجی کم خب اینم معلومه به دما بستگی باز و تبخیر به غلظت اتمسفر پیش می تونیم بگیم دما به غلظت اتمسفر ربط داره؟ صد البته که می تونیم
5_سرعت گریز:سیارات داخلی کم، سیارات خارجی زیاد
سرعت گریز:سرعتی که گازها از سیاره خارج میشن
6_فاصله تا خورشید:سیارات داخلی کم،سیارات خارجی زیاد خب گفتم دما به فاصله از خورشید ربط داره پس می تونیم فاصله از خورشید در غلظت اتمسفر هم ربط داره(همه رو ربط دادم تحلیل مردم)
7_جرم،حجم،قطر:در سیارات داخلی کم و در سیارات خارجی زیاد
خیلی هم راحت
-
-
خب حالا وقتشه که اول تیر ماه(اوج خورشیدی) و اول دی ماه(حضیض خورشیدی) رو با یکدیگر مقایسه کنیم
اول دی ماه️️
خورشید بر مدار راس الجدی(23/5درجه در نیم کره جنوبی) عمود می تابد
مناطق واقع بر عرض های جغرافیایی نزدیک 23/5درجه جنوبی طول شب و روز با هم برابر و 12 ساعت است
هر چه سمت مناطق قطب شمال بریم زاویه تابش خورشید مایل شده و طول روز کوتاه تر میشه
اول دی ماه در منطقه قطبی شمالی شب 24 ساعته وجود دارداول تیر ماه️
خورشید بر مدار راس السرطان (23/5درجه در نیم کره شمالی) عمود می تابد
مناطق واقع بر عرض های جغرافیایی نزدیک 23/5 درجه شمالی طول شب و روز با هم برابر و 12 ساعت است
اول تیر ماه مناطق قطبی شمالی رو به خورشید بوده و در این مناطق روز 24 ساعته یا همون خورشید نیمه شب رو شاهد هستیم -
موقعیت محور کره زمین
خب همون طور که می دونیم محور حرکت وضعی زمین با خط عمود بر صفحه حرکت انتقالی یه زاویه ای می سازن که 23/5 درجه است
که انحراف باعث پیدایش فصل و... میشه که تو قسمت حرکات زمین توضیح میدم براتون
اما این انحراف رو از روی این شکل بهتون توضیح میدم که مفهومش رو بهتر بفهمید
خب همون طور که می بینیم خط افقی محور حرکت انتقالی است که یه خط عمود بر اون کشیده(نقطه چین کشیده)
و یه خط دیگه هم داریم به اسم محور چرخش منظورش همون محور حرکت وضعی است و بین این خط عمود و محور حرکت وضعی یه انحراف محوری یا همون انحراف 23/5 درجه مون هست -
میرسیم به قسمت حرکات کره زمین
کلا زمین دو نوع حرکت داره️وضعی و انتقالی
حرکت وضعی️
1)چرخش زمین به دور محور خودش را حرکت وضعی میگیم(دور خودش میچرخه)
2)خلاف جهت عقربه های ساعت انجام میشه
3)نتیجه این حرکت ایجاد شب و روز تو نقاط مختلف زمین میشهحرکت انتقالی️
1)چرخش زمین روی مدار بیضی شکل به دور خورشید است
2)حرکت انتقالی هم مثل حرکت وضعی خلاف جهت عقربه های ساعت انجام میشه
3)حرکت انتقالی و انحراف 23/5 درجه ای محور زمین باعث پیدایش فصل ها می شود
انحراف 23/5 درجه ای محور زمین نسبت به خط عمود بر سطح مدار گردش زمین به دور خورشید،باعث میشه که مدت زمان شب و روز در عرض های مختلف جغرافیایی فرق داشته باشه
فقط در مدار استوا که مدار صفر درجه است مدت زمان شب و روز در تمام روزهای سال با هم برابره یعنی هر کدوم 12 ساعت
هر چقدر که عرض جغرافیایی بیشتر بشه اختلاف ساعت هم بیشتر میشه(رابطه مستقیم)
بخاطر کروی بودن کره زمین زاویه تابش خورشید در یک عرض جغرافیایی در طول سال فرق دارد همچنین در عرض های جغرافیایی گوناگون در یک زمان متفاوت است -
اما خب پیدایش فصل ها تو قسمت های مختلف کره زمین به چه صورتی انجام میشه؟!
کلا پیدایش فصل ها رو در دو نیمکره جنوبی و نیمکره شمالی جدا بررسی می کنیم
با توجه به این شکل️️
می تونیم بگیم 6 ماه سال یعنی موقعیت 1 و 2 نیمکره جنوبی بیشتر در معرض تابش خورشید قرار داره
یعنی در موقعیت 1 که حضیض خورشیدی است در نیمکره جنوبی تیر ماه میشه
اما 6 ماه بعدی یعنی موقعیت 3 و 4 نیمکره جنوبی کمتر در معرض تابش خورشید قرار می گیره
یعنی در قسمت اوج خورشیدی در نیمکره جنوبی دی ماه میشهخب شاید بگید خب معلومه وقتی به خورشید نزدیک تره فصلای گرم میاد وقتی دورتر فصلای سردتر میاد
اینم درسته!
ولی قضیه اینه تو نیمکره شمالی کاملا برعکسه!!
یعنی زمان حضیض خورشیدی در نیم کره شمالی اول دی ماه و زمان اوج خورشیدی در نیم کره شمالی اول تیر ماه است...
البته می تونیم بگیم در موقعیت 1 و 2 نیم کره جنوبی بیشتر در معرض تابش خورشید و در موقعیت 3 و 4 نیم کره شمالی بیشتر در معرض تابش خورشید است
و همچنین از این مطلب می تونیم بفهمیم اگر در نیم کره شمالی فصل پاییز است در نیم کره جنوبی فصل بهار رو داریم یا اگر در نیم کره شمالی فصل زمستان است در نیم کره جنوبی فصل تابستان رو داریم(و بر عکس شون) -
موقعیت تابش خورشید به زمین در فصل های مختلف
1)در ابتدای بهار و پاییز بر مدار استوا عمود می تابد
2)در طول بهار در نیم کره شمالی بر مدار های صفر درجه تا 23/5 درجه قائم میتابد
3)آخر خرداد ماه و اول تیر ماه حداکثر به روی مدار راس السرطان مستقیم تابش می کند
4)در طول تابستان دوباره تابش عمود بر مدارهای کمتر از 23/5 درجه شمالی تا مدار صفر درجه است
5)در طول پاییز در نیم کره جنوبی بر مدار های صفر درجه تا 23/5درجه تابش قائم داریم
6)در طول زمستان از 23/5 درجه نیم کره جنوبی تا مدار صفر درجه تابش قائم وجود دارد -
موقعیت مناطق آب و هوایی در کره زمین
خب باید بگم که این قسمت تو کتاب گفته نشده اما ازش تست دیده شده
شاید مد نظر طراح کنکور هم قرار بگیره
برای همین نکاتش رو براتون میزارم
با توجه به زاویه تابش خورشید بر سطح زمین سه منطقه با شرایط اقلیمی متفاوت وجود دارد
️منطقه گرمسیر️
1️⃣از مدار راس السرطان تا مدار راس الجدی
2️⃣فقط تابستان دارد،امکان تابش عمودی خورشید بر این منطقه وجود دارد
3️⃣میانگین دمای هوا بیش از 20 درجه سانتی گراد است
️منطقه معتدله️
1️⃣از عرض جغرافیایی 23/5تا 66/5 درجه شمالی و جنوبی
2️⃣چهار فصل در این منطقه وجود دارد
3️⃣میانگین دمای هوا 8 تا 20 درجه سانتی گراد است
️منطقه سرد قطبی️
1️⃣ازعرض جغرافیایی 66/5 تا 90 درجه شمالی(شمالگان) و 66/5 تا 90 درجه جنوبی(جنوبگان)
2️⃣فقط فصل زمستان دارد
3️⃣میانگین دمای هوا کمتر از 8 درجه سانتی گراد است -
تکوین زمین و آغاز زندگی در آن
چگونگی تشکیل سنگ کره،هوا کره، آب کره و زیست کره
1️⃣حدود 6 ميليارد سال قبل، بانخستین تجمعات ذرات کیهانی منظومه شمسی شکل گرفت
2️⃣ 4/6 میلیارد سال قبل، سیاره زمین به صورت کره مذاب تشکیل شد و در مدار خودش قرار گرفت
3️⃣ 4 میلیارد سال قبل سنگ های آذرین به عنوان نخستین اجزای سنگ کره تشکیل شدن،خب می دونیم سنگ های آذرین از انجماد مواد مذاب به وجود میان...واس همین اولین اجزای سنگ کره هستن
4️⃣گاز های مختلف اکسیژن، کربن، نیتروژن و هیدروژن بخاطر فوران های آتشفشانی از زمین خارج شدند و هواکره به وجود اومد
5️⃣با گذشت زمان کره زمین سرد شد و بخار آب موجود به صورت مایع در اومد و آب کره تشکیل شد
6️⃣زمانی که آب کره به وجود اومد با تشکیل اقیانوس ها و به سبب انرژی خورشید،زندگی تک سلولی ها در دریاهای کن عمق آغاز شد و در نتیجه زیست کره تشکیل شد
7️⃣با تشکیل آب کره و در نتیجه چرخه، سنگ های آذرینی که به وجود اومده بودن، فرسایش یافتند و سنگ های رسوبی تشکیل شدند
8️⃣و بعدش با حرکت ورقه های سنگ کره و ایجاد گرما و فشار زیااد در مناطق مختلف کره زمین باعث پدید اومدن سنگ های دگرگونی شدننکات این بخش
1️⃣جانداران از ساده به پیچیده آفریده شده اند
2️⃣ظهور خزندگان️اوایل دوره کربونیفر
3️⃣گسترش خزندگان️80_70 میلیون سال قبل️اواخر دوران پالئوزوئیک
4️⃣انقراض دایناسور ها️65 میلیون سال قبل️اواخر دوران مزوزوئیک و دوره کرتاسه -
سلام سلام
میرسیم به بخش باحال و جذاب سن زمین
کلا در زمین شناسی سن سنگ ها و پدیده ها به دو روش سن نسبی و سن مطلق تعیین می شوند
اما خب تعیین سن سنگ ها و پدیده ها چه اهمیتی داره؟!چه کمکی به ما میکنه؟؟
1️⃣بررسی تاریخچه زمین
2️⃣پیش بینی حوادث و منابع موجود در زمین
3️⃣پیش بینی حوادث احتمالی آینده
️تو پست های بعدی توضیحات سن نسبی و سن مطلق با تفاوت شون رو میگم️