توضیحات زیست یازدهم صفر تا صد استاد موقاری
-
پروفاز 1= تشکیل تتراد، نحوه اتصال رشته های کینه توکوری، اتصال ایجاد کرانیک اور.
متافاز1= حرکت به وسط سلول و قرارگیری درسطح استوانه ای سلول (برای تتراد)، حداکثر فشردگی تتراد، بحث نوترکیبی، کروموزوم ها در2 خط ردیف می شوند، قانون دوم مندل (استقلال ژن ها)
آنافاز= جدا شدن کروموزوم های همتا، ازبین رفتن تتراد، تعداد کروموزوم و سانترومرهای سلول دوبله نمی شود، قانون اول مندل (تفکیک ژن ها)، جدا شدن با کوتاه شدن رشته های کینه توکوری هسته ولی نه تجزیه پروتئین های اتصالی سانترومر.
تلوفاز= تعداد کروموزوم ها و سانترومرهر هسته _ نصف مادر هرهسته _ هاپلوئید مضاعف، دراز کروماتینی شدن کروموزم ها را به آن صورت نداریم (البته دربرخی گونه ها داریم) -
*درتقسیم میوز سلول مادر شروع کننده تقسیم 46 کروموزوم دوکروماتیدی است و وقتی در میوز2 به چهارتا تقسیم می شود 23 تا تک کروماتیدی است.
مقایسه پروفاز1 با پروفازمیتوزی و میوز2= تشکیل تتراد_پروفاز1، نحوه اتصال رشته های کینه توکوری _ در پروفاز میتوزی و میوز2.
مقایسه متافاز1 با متافاز میتوزی و میوز2= در2 خط ردیف شدن_متافاز1، وجود تتراد_متافاز 1.
مقایسه آنافاز1 یا آنافاز میتوزی و میوز2= جداشدگی_آنافاز1 جداشدگی کروموزوم های همتا در آنافاز2 و میتوزی کروماتیدهای خواهری جدا می شود، دوبله شدن سانترومر و کروموزوم_تجزیه پروتئین های اتصالی سانترومر.
مقایسه تلوفاز 1 با تلوفاز میتوزی و میوز2= دیپلوئید یا هاپلوئیدی بودن هسته ها، مضاعف یا غیرمضاعف بودن هسته ها، تقاوت تعداد کرموزوم و سانترومر با سلول مادر خودش، کروماتینی شدن.
*ممکن است سلول حاصل ازتقسیم میتوز هاپلوئید باشد. -
*الزاما سلول حاصل ازمیوز گامت نیست.
*هرسلولی که لقاح می دهد الزاما گامت نیست.
*برای رسیدن به گامت الزاما سلول میوز نمی دهد.
*در میوز 2 مرحله داریم اما 2 تقسیم می دهیم.
*به تعداد تقسیم ها همانندسازی سانتریول داریم.
*یا تقسیم میتوز سلول هم یک سلول می تواند تولید کند (سلول چند هسته ای) هم دوتا سلول تشکیل دهد.
*به طورکلی 2 به توان تعداد مرحله ها، تعداد سلول ها را درآخر به دست آید. اگر حاصل روو منهای یک کنیم تعداد تقسیم به دست می آید (برای همانند سازی سانتریول اگرسلول جانوری بود و بعد از اینترفاز منظور بود با منهای یک درنظر میگریم اگر اینترفاز هم بود همون دو به توان مرحله)
*هیچ سلول هاپلوئیدی توانایی تقسیم میوز ندارد. -
*به ندرت در هر سلول جانوری اختلالات میوزی رخ نمی دهد (زنبور نر اصلا تقسیم میوز ندارد).
انواع پلی نوکلئوتیدی شدن ← 1_ آنافاز میتوز= یک سلول فاقد، یک سلول (4n غیرمضاعف) (سری کروموزومی و سانترومر اطلاعات سلول مادر ضربدر 2)
2_ آنافاز1 = یک سلول (2n مضاعف) ← میوز 2 سالم ← 1_گامت (2n غیرمضاعف) 2_ گامت (2n غیر مضاعف)، یک سلول فاقد (میوز2 ندارد)آنافاز میوز ← 1_ آنافاز2= یکی ← 2 گامت سالم ولی اونی که اختلال دارد 1_ یک گامت (2n غیرمضاعف) 2_ یک سلول فاقد
2_هر دو ← دو سلول فاقد، دو گامت (2n غیر مضاعف) . (کروماتید DNA و رشته های پلی نوکلئوتیدی یک دوم سلول مادر)
2_ اختلال میوزی کامل (هم آنافاز 1 و آنافاز 2)= سک سلول فاقد (میوز2 ندارد)، یک سلول (2n مضاعف) ← میوز 2 ← اختلال آنافاز2 ./ 1_سک سلول فاقد 2_ یک گامت (4n مضاعف) (سانترومر، کرموزوم و سری کروموزومی دوبرابر سلول مادر) -
انواع باهم ماندن ← **1_**باهم ماندن میتوزی (باهم ماندن کروماتیدهای خواهر) از تقسیم سلول 46 کروموزومی یک سلول 47 کروموزومی و یک سلول 45 کروموزومی تولید می شود.
2_ باهم ماندن میوزی= 1_ آنافاز1 (باهم ماندن کروموزوم های همتا) که از تقسیم یک سلول 46 کروموزومی یک سلول 22 کروموزومی (از تقسیم این سلول دو سلول 22 کروموزومی تشکیل می شود) و یک سلول 23 کروموزومی (از تقسیم این سلول دو سلول 24 کروموزومی تشکیل می شود) ایجاد می شود.
2_ آنافاز2= یکی (باهم ماندن کروماتیدهای خواهری) از تقسیم سلول 46 کروموزومی دو سلول 23 کروموزومی تشکیل می شود و یک سلول دو سلول 23 کروموزمی می سازد و سلول دیگر یک سلول 22 کروموزومی و یک سلول 24 کروموزومی ایجاد می کند / هر دو باهم (باهم ماندن کروماتید های خواهری) از تقسیم یک سلول 46 کروموزومی دو سلول 223 کروموزومی ایجاد می شود و هر دو یک سولل 22 کروموزومی و یک سلول 24 کروموزومی می سازند.( دراین حالت گامت ها دو به دو شبیه هستند) -
*دربدن هورمون های جنسی فقط دستگاه تولید مثل نمی سازد، بخش قشری فوق کلیه هم هورمون های جنسی را تولید می کند.
*وظیفه رگ ها در بیضه ها فقط خون رسانی نیست تمام ویژگی ها و وضایف خون برایش اطلاق می شود.
*در مردان تا بلوغ هیچ تقسیم میوزی وجود ندارد. -
*مثانه جزء دستگاه تولید مثل مرد نیست.
*بیشترین حجم بیضه را لوله های اسپرم ساز (لوله های پرپیچ و خم) تشکیل می دهند.
*قطر درونی اسپرم بر بیشتر از اپیدیدیم است. قطر کلافش هرچه به سمت اسپرم بر از ایپیدیدیم نزدیک می شویم کمتر می شود.
*فقط اسپرماتوسیت اولیه توانایی میوز دارد. -
*اپیدیدیم خارج از بیضه و درون کیسه بیضه قرار دارد.
*غدد ویزیکول سمینال فقط فروکتوز ترشح نمی کند مواد دیگری هم ترشح می کند.
*پروستات جفت نیست.وزیکول سمینال= تعداد: یک جفت (دوتا)، محل قرار گیری: بین مثانه و راست روده_پشت و پایین مثانه (به صورت متمایل)، ترشحات= 1_ محتویات: مایع غنی از فروکتوز 2_نقش: تامین انرژی لازم برای فعالیت اسپرم ها، اولین ترشحاتی است که به اسپرم اضافه می شود، این ترشحات به 2 مجرا (اسپرم بر) می ریزد حین عبور لوله های اسپرم بر از کنار و پشت مثانه، نام دیگر: کیسه های منی.
پروستات= تعداد: یک تا، محل قرارگیری: درست زیرمثانه، ترشحات= 1_ویژگی محتویات: قلیایی_شیری رنگ 2_نقش: خنثی سازی مواد اسیدی در مسیر اسپرم ها به سمت گامت ماده، ویژگی پروستات: به اندازه گردو_حالت اسفنجی، ترشحاتش به یک مجرا می ریزد.
پیازی میزراهی= تعداد: یک جفت (دوتا)، محل قرارگیری: بعد از پروستات و متصل به میزراه (پایین پروستات)، در ترشحات= 1_ویژگی محتویات: قلیایی_روان کننده_چسبناک 2_نقش: خنثی سازی اثر ادرار_پاکسازی و حفاظت از مجرای میزراه، کوچکترین غدد دستگاه تناسلی مرد، ترشحات آن به یک مجرا می ریزد (میزراه)، ویژگی: به اندازه نخودفرنگی_نام دیگر:کوپر.
-
دستگاه تناسلی ← 1_ اندام اصلی= بیضه: لوله اسپرم ساز (متعدد)، یاخته های سرتولی، یاخته های بینابینی.
2_ اندام ضمیمه= 1_غدد: وزیکول سمینال (2تا)، پروستات (1تا)، پیازی میزراهی (2تا).
2_مجاری: اپیدیدیم (2تا)، اسپرم بر (2تا)، میزراه (1تا). -
*دریک خانم بخش قشری فوق کلیه همواره مقدار ثابتی هورمون جنسی تولید می کند اما دستگاه تولید مثل آن مقدار ثابتی از هورمون های جنسی تولید نمی کند.
*گامت ماده توانایی حرکت ندارد.
*تولید اسپرم پیوسته است اما برای تولید تخمک پیوسته نیست.
*در دوران جنینی هم مرد هم زن غدد جنسی آن ها در شکم است. -
*شیپور بخشی از لوله فاولپ است و قطر آن از سایر بخش های لوله بیشتر است.
*جنس لوله فالوپ استوانه ای مژک دار است.
*بافت های تخریب شده در دوران قاعدگی بافت پوششی استوانه ای تک لایه، غشای پایه و بافت پیوندی به علاوه رگ های خونی از بدن خارج می شوند.قاعدگلی ندارند= باردار، یائسه، قرص ضدبارداری خورده، درمرحله لوتئال.
یائسه ندارد= توانایی بارداری، قاعدگلی، ضخیم و پرخون شدن آندومتر، توانایی رحم برای نگه داری جنین، رشد فولیکول جدید، پاره شدن فولیکول و تخمک گذاری، جسم زرد، انجام میوز و آزاد شدن اووسیت های ثانویه و گویچه های قطبی و تشکیل تخمک.
-
*در خانم ها در تقسیم میوز نهایتا به چهاریاخته می رسیم اما به چهار گامت نمی رسیم.
*درخانم پس از تولد دیگه همانند سازی DNA ندارد فقط قبل تولد همانند سازی دارند.
*اولین جسم قطبی تشکیل شده از میوز اووسیت ثانویه اگر سیتوکینز بدهد به دو یاخته برابر تقسیم می شود.
*دومین جسم قطبی امکان لقاح دارد اما توانایی تبدیل شدن به جنین را ندارد.تفاوت اسپرم زایی و تخم زایی= زمان اینترفاز سلول زاینده و سلول میوز دهنده، آغاز فرایند، پیوسته یا مقطع بودن، سیتوکینز نامساوی، تعداد گامت و انواع گامت، تاثیر کرانیگ اور، وابسته به لقاح بودن، انجامم میوز در غدد جنسی، سرعت انجام فرایند.
-
*درمرحله میوز 2 در تخمدان انجام نمی شود. میوز 1 در تخمدان پس از بلوغ کامل می شود.
*درتخمک گذاری اووسیت ثانویه را آزاد می شود نه تخمک.
8هورمون های جنسی زنانه یعنی استروژن و پروژسترون ولی هورمون های جنسی در زن استروژن راهم شامل می شود.
*تعداد فولیکول ها بعد از بلوغ تغییری نمی کند اما یاخته های فولیکول تقسیم می شوند.
*در چرخه تخمدان هم تقسیم میوز داریم هم تقسیم میتوز.
*FSH و LH تنظیم هورمون استروژن را برعهده دارند.
*اواخر دوره فولیکولی به بازخوردی مثبت می رسیم با بیشتر شدن LH و FSH استروژن بالا می رود. اوایل دوره بازخوردی منفی است. -
*وقتی که اوویست ثانویه از تخمدان اواخر روز ۱۴ به خارج تخمدان میرود⇜ اوویست، مایع فولیکولی، اولین جسم قطبی، تعدادی از یاخته های فولیکولی
*LH باعث بزرگ شدن جسم زرد است.
*جسم زرد استروژن و پروژسترون ترشح میکند.
*تخمگ گذاری نه جز دوره فولیکولی و نه جز دوره لوتئال نیست.
*پروژسترون باعث حفظ ضخامت دیواره داخلی رحم (آندومتر) میشود.
*همه یاخته های فولیکولی در تشکیل جسم زرد نقش ندارند.
*در خانم یائسه هورمون FSH و LH بیشتر از استیورژن و پروژسترون است. -
ابتدای هردوره جنسی، قاعدگی است.
در هفت روز اول که فاعدگی است، دو روز اول بیشترین خون ریزی است و روز ۵ تا ۷ دیواره شروع به ضخیم شدم میکند، روز ۵ تا ۷ خون ریزی ممکن است باشد ممکن است نباشد و اگر باشد کمترین خونریزی را داریم.
*به هیچ وجه دردوره لوتئال باز خوردی مثبت نداریم. -
"قاعدگی"
اول: ترشح استروژن و پروژسترون کم است ⇠ در نتیجه ⇠ ریزش و تخریب آدومتر و رگ های خونی (قاعدگی)دوم: بازخوردی منفی به هیپوتالاموس و افزایش ترشح هورمون آزاد کننده ⇜ ترشح FSH و LH کمی بالا میرود (طبق شکل کتاب میبینید که LH ابتدا کمتر از FSH است ولی در روز حدودا ۶ میزان آن با FSH برابر میشود.)
*بازخوردی منفی برای LH به دلیل درصد پایه ماندنش است
FSH تا روز ۴ افزایش مییابد (اما بخاطر افزایش استروژن و بازخوردی منفی) ⇜ از روز ۴ تا ۱۳ کاهش پیدا میکند ⇜ هورمون LH هم از همان اول دوره میبینید که افزایش تدریجی داشته ⇜ ابتدا کمتر از FSH است ولی روز ۶ برابر میشوند.افزایش استروژن در اوایل چرخه باعث بازخوردی منفی می شود ⇐ ۱_ FSH کاهش مییابد ، ۲_ LH کاهش نمییابد ولی این بازخوردی مانع افزایش آن میشود به عبارت دیگر میگویند در پایهای خون میماند.
۲ یا ۳ روز اول میزان استروژن تغیر چندانی نمیکند ⇐ ۱_ از روز ۵ تا ۱۰ افزایش استروژن با شیب ملایم ، ۲_ از روز ۱۰ تا ۱۳ باشیب تندتر.
سوم: در ۷ روز اول میبینید که استروژن آرام آرام رو به افزایش است ولی پروژسترون ثابت است ⇜علت⇜ چون پروژسترون علاوه بر بخش قشری غده فوق کلیه از فولیکول هم ترشح میشود و هرچه فولیکول رشد میکند ترشح استروژن را افزایش میدهد ولی چون جسم زرد وجود ندارد پروژسترون فقط به میزان ثابتی از بخش قشری غاه فوق کلیه ترشح میشود.
چهارم: میبینید که میزان استروژن از پروژسترون از همان ابتدا بیشتر است ⇜ ولی در مجموع میزان این دو هورمون در ۷ روز اول (قاعدگی) پایین است (پروژسترون حتی از استروژن هم پایین تر است)
*دوره فولیکولی درقاعدگی هم هست.
مقایسه هورمون در ۷ روز اول ⇐ ۱_ استروژن قطعا همواره بیشتر از پروژسترون است ، ۲_ تقریبا دربیشتر اوقات FSH بیشتر از LH است ⇜ روز ۶ برابر ⇜ بعد FSH کمتر از LH است.
"۷ روز دوم"
رشد و نمو دیواره رحم ادامه مییابد ⇜ میتوز سلول های پوششی آندومتر و ترمیم ⇜ افزایش ضخامت آندومتر ⇜ افزایش چین خوردگی ها، حفرات و اندوخته خونی آندومتر
ضخامت و پرخون شدن آندومتر در این زمان تحت تاثیر استروژن است.
سرعت رشد دیواره رحم از روز ۵ تا ۱۴ زیاد است (شیب تند) ولی از روز ۱۵ تا ۲۵ رشد با سرعت کمتری ادامه مییابد (شیب کند)مقایسه هورمون⇠ دراین زمان ⇐ ۱_ استروژن قطعا همواره بیشتر از پروژسترون ، ۲_ میزان LH قطعا همواره بیشتر از FSH
حداکثر هورمون استروژن در یک چرخه جنسی ⇜ روز ۱۳ از روز ۱۰ تا ۱۴ میزان ترشح استروژن یکباره افزایش پیدا میکند (که حداکثر آن برای روز ۱۳) ⇜ در نزدیکی روز ۱۴ این افزایش یکباره باعث باخوردی مثبت شده و مقدار ترشح LH و FSH از هیپوفیز بالا میرود در این هم رشد فولیکول داریم.
-
"تخمک گذاری (روز ۱۴)"
اول: به حداکثر رسیدن هورمون LH و FSH مربوط به این روز است ⇜ میبینید که حداکثر LH بیشتر از FSH است یعنی هردو در این روز به حداکثر میرسند ولی LH بیشتراست.
دوم: در این روز هم همچنان ۵خامت و پرخون شدن آندومتر را داریم ⇜ تحت اثر استروژن (اصلی است) بعد از تشکیل جسم زرد آرام آرام پروژسترون هم میآید.
سوم: پاره شدن فولیکول و رها شدن اووسیت ثانویه و وارد شدن آن به لوله فالوپ.
چهارم: در این روز (۱۴) پس از تخمک گذاری جسم زرد ایجاد میشود.
پنجم: مقایسه هورمون ⇠ دراین زمان (روز ۱۴ (تخمک گذاری)) ⇐ ۱_ استروژن قطعا بیشتر از پروژسترون، ۲_ LH قطعا بیشتر از FSH -
"۷ روز سوم (بعد از تخمک گذاری و تشکیل جسم زرد)"
اول: رشد و نمو دیواره رحم همچنان ادامه دارد ⇜ آندومتر ضخیم و پرخون میشود ⇜ در این زمان تحت تاثیر استروژن وپروژسترون
دوم: از روز ۱۴ (پس از تشکیل جسم زرد) ⇜ ترشح استروژن علاوه بر بخش قشری فوق کلیه از جسم زرد نیز ترشح میشود یعنی اینجا دیگر فولیکول ترشح کننده استروژن نیست (چون پاره شده و به جسم زرد تبدیل شد)
سوم: پس از تشکیل جسم زرد ⇜ پروژسترون هم از آن میزان ثابت در میآید و آرام آرام مسیر صعودی پیدا میکند.
چهارم: در روز ۱۴ (پس از تشکیل جسم زرد) ⇜ میزان استروژن رو به کاهش رفته (از بعد از قله روز ۱۳ رو به کاهش رفته) پروژسترون رو به افزایش رفته تا اینکه روز ۱۵ میزان این دوتا باهم برابر میشود (ولی روز ۱۴ تا قبل از روز ۱۵ استروژن بیشتر از پروژسترون است)
پنجم: بعد از برابر شدن در روز ۱۵ ⇜ هم استروژن و هم پروژسترون افزایش پیدا میکند ولی شیب افزایش پروژسترون بیشتر (تندتر) است ⇜ در این دوره از روز ۱۵ تا ۲۵ ⇜ پروژسترون بیشتر از استروژن است.
ششم: در روز ۲۱ پروژسترون به قلۀ خود درکل چرخه و دوره جنسی میرسد ⇜ روز ۲۱ حداکثر شدن پروژسترون
هفتم: استروژن هم رو به افزایش رفته و تقریبا روز ۲۲ به قله دوم خود در دوره جنسی میرسد ولی قله اول آن (روز ۱۳) بیشتر از این قله است و روز ۱۳ برای استروژن میزان حداکثری برای کل دوره است.
هشتم: از بعد از تشکیل جسم زرد (روز ۱۴) تا روز ۲۱ ⇜ جسم زرد تحت تاثیر LH ⇜ رشد میکند و فعالیت ترشحیاش افزایش مییابد.
نهم: افزایش استروژن و پروژسترون باعث بازخوردی منفی برای LH و FSH میشود ⇜ هم LH و هم FSH بعد از تخمک گذاری (روز ۱۴) روبه کاهش میروند ⇜ یعنی در این بازه (۱۴ تا ۲۱) LH و FSH رو به کاهش میروند.
دهم: مقایسه هورمون ها (در بازۀ ۱۴ تا ۲۱) ⇐ ۱_ بعد از روز ۱۵ پروژسترون همواره بیشتر از استروژن است، ۲_ LH قطعا بیشتر از FSH است."۷ روز چهارم (۲۱ تا ۲۸)"
در صورت عدم لقاح
اول: جسم زرد از روز ۲۱ تا اواخر لوتئال تحلیل میرود ⇜ درنتیجه ⇜ فعالیت ترشحیاش کاهش مییابد ⇜ در نهایت به جسم سفید تبدیل میشود.
دوم: آندومتر از روز ۲۱ تا ۲۵ در این دوره افزایش ضخامت (البته با سرعت کمتر نسبت به قبل ⇜ تحت تاثیر استروژن و پروژسترون) دارد ⇜ بیشترین قطر دیواره رحم (آندومتر): روز ۲۵ ⇜ از روز ۲۵ تا ۲۸ هم آندومتر ضخامتش کاهش مییابد.
سوم: ترشح استروژن (از روز ۲۲) و پروژسترون (از روز ۲۱) رو به کاهش میرود ⇜ شیب کاهش پروژسترون تندتر است.
چهارم: با کاهش ضخامت آندومتر (از روز ۲۵ تا ۲۸) دیوارۀ رحم نازک و عروق شکننده میشود ⇜ درنتیجه روز ۲۸ به بعد قاعدگی داریم (که شروع دوره جنسی بعدی است) ⇜ قاعدگی بعد از ۲۸ (پایان روز ۲۸)
پنجم: اووسیت ثانویه که میوز ۲ نداده (و دومین جسم قطبی هم تشکیل نشده و جایگزینی هم صورت نگرفته) ⇜ قاعدگی رخ میدها.
ششم: هورمون LH و FSH که از بعد از روز ۱۴ رو به کاهش رفتند ⇜ در این بازه (۲۱ تا ۲۸) ⇜ ابتدا از روز ۲۱ تا حدودا روز ۲۶ رو به کاهشاند و در این بازه (۲۱ تا ۲۶) LH بیشتر از FSH است ⇜ در روز حدودا ۲۵ LH همچنان رو به کاهش است ولی FSH رو به افزایش میرود و روز ۲۶ باهم برابر میشوند.
هفتم: FSH دیگر تا آخر (یعنی از ۲۶ تا ۲۸) بیشتر از LH است ⇜ البته LH هم در اواخر (حدودا روز ۲۷) کمی افزایش مییابد ولی شیب افزایش FSH خیلی تندتر است.
هشتم: روز ۲۶ استروژن و پروژسترون باهم برابر میشوند.
نهم: مقایسه هورمون ها (در بازۀ ۲۱ تا ۲۸)
۱_ برای LH و FSH
۱_ از ۲۱ تا ۲۶: LH بیشتر از FSH، روز ۲۶: باهم برابرند، روز ۲۶ تا ۲۸: FSH بیشتر از LH
2_ برای استروژن و پروژسترون
۱_ ۲۱ تا ۲۶: پروژسترون بیشتر از استروژن، روز ۲۶: باهم برابرند، ۲۶ تا ۲۸: استروژن بیشتر از پروژسترون