آلاخونه

@مهساااا فااطمه ممنون

جلسه 68
زمان : 23:58 دقیقه
تنظیم محیط داخلی و دفع مواد زائد
ادامه توضیحات ساختار کلیه، نفرون ؛ باز جذب و ترشح
همه ی مویرگ های بدن به جز مویرگ های کلیه در روز بیست لیتر مایع بین سلولی تراوش میکنند. (حدود 90 درصد)
و هفده لیتر به مویرگ ها بازگردانده میشود. سه لیتر در فضای میان بافتی باقی می ماند که اگر اختلاف ایجاد شود، موجب بیماری خیز یا ادم میشود. (فصل شش زیست دوم)
در انسان کل پلاسمای خون در حدود 3لیتر است ، حجم ماده تراوش شده به درون کپسول های بومن در هر شبانه روز تقریبا به 180 لیتر می رسد.یعنی شصت بار در روز تراوش انجام می شود (باز جذب 99 درصدی دارد، یک درصد در نفرون دفع میشود)
باز جذب به دو صورت انجام میشود : فعال،با مصرف ATP
غیر فعال، بدون مصرف ATP
باز جذب در *نفرون از لوله پیچ خورده نزدیک، لوله هنله و لوله پیچ خورده دور انجام میشود.از نفرون خون را به شبکه دوم مویرگی می برد.

• در مجاری جمع کننده ادرار هم باز جذب انجام میشود اما جزوی از نفرون نیست.
  توضیحات شکل 5_7 خیلی مهم!
  در لوله پیچ خورده نزدیک هم باز جذب فعال(گلوکز ،آمینو اسید، NaCl). و هم غیر فعال(–H2O,HCO3) وجود دارد.
  لوله هنله دو بخش دارد : نزولی، صعودی
  لوله هنله در بخش نزولی باریک میشود و در بخش صعودی در محل پایین تر قطور می شود.
  اگر آب از نفرون به شبکه دوم مویرگی باز جذب شود، غلظت مواد موجود در نفرون بیشتر می شود.برای این که غلظت به هم نخورد، در بخش نازک صعودی لوله هنله NaCl به صورت غیر فعال باز جذب میشود.
  H2O در بخش نازک نزولی هنله باز جذب میشود. وقتی باز جذب میشود مواد موجود در نفرون غلیظ میشود، باید تعادل به وجود آید ،پس در ادامه هم NaCl به صورت فعال باز جذب میشود.
  -HCO3 و NaCl هم باز جذب غیر فعال (در لوله پیچ خورده نزدیک) و هم باز جذب فعال (در لوله پیچ خورده دور) دارد.
  آب و اوره کاملا به صورت غیر فعال باز جذب می شود.
  آب در بخش نازک نزولی هنله به صورت غیر فعال باز جذب می شود.
  در شکل، شبکه دوم مویرگی به هم می پیوندد ، سیاهرگ های کوچک را می سازند ، سیاهرگ های کوچک به همدیگر متصل می شوند و سیاهرگ کلیه را می سازند ، این سیاهرگ از کلیه خارج میشود ،و به سیاهرگ های بقیه اندام ها متصل میشود ، بعد بزرگ سیاهرگ زبرین که زبرین هم به سمت قلب ، به دهلیز راست میریزد که خون تیره (O2 کم است چون مصرف شده) و مواد دفعی کمی دارد.
  بازجذب از لوله جمع کننده ادرار به مایع میان بافتی ادامه دارد. که در شکل، اوره و آب در یک کادر قرار دارد، بخش کمی از اوره باز جذب می شود و به فضای میان بافتی می رود،(اوره باید کمی در بدن باشد تا بتواند سیکل دفع مواد را دوباره به گردش در بیاورد.اگر اوره نباشد ممکن است دفع مواد کند تر انجام گیرد.
  ترشح : موادی که ترشح دارند مقدار دفعشان بیشتر از مقدار تراوش آن هاست.یعنی موادی که باید به مقدار خلی زیاد دفع شوند علاوه بر تراوش ، به مقدار بیشتر نیز ترشح میشوند.
  در لوله پیچ خورده نزدیک بعضی سم ها و یون هیدروژن ،و در لوله پیچ خورده دور بعضی از داروها ،یون هیدروژن و سموم ترشح می شود.
  ترشح : یون ها ،مثل یون پتاسیم، هیدروژن،سدیم،و کلر
  بعضی از سموم مانند سیانید،آرسنیک، حشره کش ها،سم باکتری ها
  مثلا ، کلستریدیوم بوتولینم -باکتری ای که ایجاد بیماری بوتولیسم میکند_
  کورینه باکتریوم دیفتریا که عامل بیماری دیفتری است، این باکتری در گلو رشد میکند ولی سمش روی اعصاب ،قلب کبد و کلیه اثر میگذارد.
  در ادامه تشکیل ادرار : ادرار از لوله های جمع کننده ادرار به لگنچه ریخته میشود.ادرار از لگنچه وارد میزنای میشود ،سپس وارد مثانه و از طریق میزراه دفع می شود
  نکات :
  ** تراوش فقط در کپسول بومن انجام میشود.
  در پیچ خورده نزدیک بازجذب انجام میشود .(NaCl,گلوکز، آمینو اسید به صورت فعال ، آب ،-HCO3, به صورت غیر فعال باز جذب میشود.لوله پیچ خورده نزدیک ترشح هم دارد.
  بخش نازک نزولی هنله : باز جذب اب(همیشه غیر فعال)
  بخش نازک صعودی هنله : باز جذب غیرفعال NaCl
  بخش قطور صعودی لوله هنله ،NaCl بازجذب فعال
  **در لوله پیچ خورده دور NaCl باز جذب فعال
  تمام باز جذب های لوله پیچ خورده دور فعال است)

http://sanatisharif.ir/Sanati-Sharif-Video/15/19/5342

جلسه 67
دستگاه دفع ادرار انسان
در صفحه 103 کتاب گفته : پستانداران اوره دفع میکنند
و در صفحه 104 کتاب : اوره ،اوریک اسید و مواد خارجی، مانند داروها و حشره کش ها به وسیله کلیه ها دفع میشوند.
_ پس ممکن است مقدار کمی هم اوریک اسید توسط کلیه های انسان دفع شود.
ساختار کلیه ها :
در هر کلیه حدود یک میلیون نفرون یا لولهٔ سازنده ادرار وجود دارد؛ یعنی در مجموع دو میلیون نفرون در بدن هست.
نفرون ها در انتهای خود به مجاری جمع کننده ادرار اتصال دارند؛ پس مجاری جمع کننده ادرار جزو نفرون ها نیست.
دیواره نفرون / لوله ادراری از یک ردیف سلول پوششی _ بافت پوششی مکعبی یک لایه_ ساخته شده
توضیحات شکل 2_7. خیلی مهم!
شکل الف. کلیه سمت چپ کمی بالاتر از کلیه سمت راست قراره گرفته
طول میزنایی که از کلیه چپ مواد زائد را خارج میکند، بیشتر از طول میزنایی است که از کلیه راست مواد زائد خارج میکند.
ترتیب : کلیه ها، دو میزنای ، مثانه، از مثانه میز راه خارج میشود!
به استخوان لگن و مفاصل در شکل دقت شود (فصل هشت دوم)
شکل ج. یک هرم کلیوی را نشان میدهد . در هرم کلیه، نفرون جای گرفته است. هر هرم شامل یک بخش قشری و یک بخش مرکزی است.بخش قشری به خاطر وجود گلومرول دانه دار دیده میشود . و بخش مرکزی به خاطر وجود لوله جمع کننده ادرار، مخطط دیده میشود.
شکل د. در شکل، یک لوله جمع کننده ادرار وجود دارد که چند نفرون مواد زائد را به آن میریزند؛ پس میتوان گفت : تعداد نفرون ها از تعداد لوله های جمع کنندن ادرار بیشتر است.
فعالیت 1_7 تشریح کلیه گوسفند
_اطراف کلیه یک کپسول یا پوشش وجود دارد.
_هنگام برش کلیه از سطح محدب برش طولی میزنیم.
_لگنچه به رنگ سفید دیده میشود.
_لگنچه دارای انشعاباتی است که به آن ها ستون های کلیه گفته میشود. پس ستون های کلیه در لگنچه قرار دارند.در وسط لگنچه منفذ میزنای مشخص است.
_در هر هرم تعداد بسیار زیادی نفرون وجود دارد.
_سرخرگ ها و سیاهرگ های بین هرمی در ستون های کلیه دیده میشود. به ترتیب : سرخرگ کلیوی، سرخرگ بین هرمی،سرخرگ قوسی،سرخرگ شعاعی، سرخرگ آوران

ساختار نفرون : خ خ مهم! شکل کشیده شده در تخته شب کنکور مرور شود!!
سرخرگ آئورت یک انشعابی پیدا میکند که این انشعاب، سرخرگ کلیوی را میسازد.(آئورت،سرخرگ کلیوی،بین هرمی،قوسی،شعاعی،آوران)
سرخرگ آوران :چون مواد را به داخل نفرون می آورد، آوران می گویند‌.پس سرخرگ آوران انشعابی از سرخرگ آئورت است! که هم دارای خون روشن (اکسیژن زیاد) و هم مواد دفعی زیادی دارد.
آوران در داخل اولین بخش نفرون(محفظه بسته کپسول بومن) شبکه در هم پیچیده ای به نام گلومرول را میسازد
(گلومرول همان شبکه مویرگی اول است که از آوران منشا گرفته) ... از شبکه مویرگی اول سرخرگی خارج میشود که وابران نام دارد.(چون مواد را به سمت بیرون میبرد).در سرخرگ وابران مواد دفعی کم میشود، و دارای خون روشن است.
وابران در اطراف لوله پیچ خورده نزدیک، لوله هنله و لوله ی پیچ خورده دور، تشکیل شبکه مویرگی دوم را میدهد.
نکته : در اطراف کپسول بومن و لوله جمع کننده ادرار، شبکه دوم مویرگی وجود ندارد.
همانطور که به ترتیب : سرخرگ آوران، شبکه مویرگی اول (گلومرول)، سرخرگ وابران در نفرون وجود دارد؛ یعنی سرخرگ_مویرگ_سرخرگ ، در فصل شش دوم :
سرخرگ_مویرگ_سرخرگ در محدوده پوست کرم خاکی دیده میشود.زمانی که از قلب کرم خاکی سرخرگی با خون تیره خارج میشود، در مویرگ های پوست تبادلات گازی را انجام میدهد، و خونی روشن از سرخرگ خارج میشود.(سرخرگ با خون تیره - >خون تهویه شده ->سرخرگ با خون روشن)
در مورد ماهی: سرخرگ شکمی_مویرگ های آبششی_سرخرگ پشتی.
تشکیل ادرار - در این قسمت فقط تراوش تدریس شد_
واحد های سازنده ادرار(نفرون ها) با فرستادن و برگرداندن برخی مواد ادرار را نهایی میکنند.
3 مکانیسم برای تشکیل ادرار وجود دارد که شامل:
تراوش، به معنیه بیرون رفتن_ بازجذب_ترشح
تراوش: از خون به نفرون
بازجذب: از نفرون به خون
ترشح: از خون به نفرون
تراوش:خونی که از سرخرگ آوران وارد نفرون می شود فشاری دارد ؛ این فشار باعث بیرون راندن برخی از مواد میشود.این نیرو از طریق منافذ مویرگی (در شبکه اول مویرگی) بعضی مواد را بیرون می فرستد.-از خون به نفرون-
پس میتوان گفت: ترواش، حرکت مواد از داخل خون در اثر فشار خون به سمت بیرون .
(فصل شش دوم: سرخرگ: عاملی که باعث فشار خون می شود.
سیاهرگ حجم خون را تأمین میکند)
موادی که ترواش میشوند(در شکل 5_7): H2O,نمک، اوره ،گلوکز،آمینو اسید ها ، HCO3,یون هیدروژن. و بعضی از داروها(به بعضی از داروها دقت شود!)

http://sanatisharif.ir/Sanati-Sharif-Video/15/19/5341

جلسه 67:

جلسه 66:
تنظیم محیط داخلی:
سلول های بدن جانوران پرسلولی در میان محیط داخلی قرار دارند که محیط داخلی در جانوران پر سلولی شامل خون، لنف و مایع میان بافتی است، و کارهایی که برا حفظ پایداری این محیط انجام میشه همئوستازی نام دارد. (همئوستازی در جانوران پر سلولی دیده میشود)
تک سلولی ها هم محیط داخلی دارند(سیتوپلاسم)
مواد زائد:
در اثر متابولیسمی که در بدن جانداران اتفاق می افته مواد زائد تولید میشه.که در بدن جانوران مختلف یکسان نیس، و نوع مواد زائد به زیستگاه جانوران ربط دارد.
مهم ترین مواد زائد ، مواد زائد نیتروژن دار است (حاصل متابولیسم)
-کربوهیدارت ها و لیپیدها مواد دفعی H2O و CO2 تولید میکنن، نوکلئیک اسید ها (DNA) و پروتئین ها (که از آمینو اسید ها ساخته شدن) علاوه بر H2O و CO2, مواد زائد نیتروژن دار تولید میکنن، البته بیشترشون حاصل سوختن پروتئین هاست و نقش نوکلئیک کمتره.
مواد زائد نیتروژن دار سه دسته هستند:(تعداد نیتروژن هاشون)
آمونیاک( 1N) ,اوره (2), اوریک اسید ( 4)
میزان سمیت: امونیاک>اوره>اوریک اسید
اوره و اوریک اسید حاصل تغییر آمونیاک هستن. آمونیاک در بدن همه جانداران تولید میشه که اگه بتونن دفعش میکنن، ولی اگه نتونه دفع بشه به اوریک اسید و اوره تغییر پیدا میکنه.
از نظر پیچیدگی ساختار به ترتیب:
اوریک اسید >اوره >آمونیاک
اوریک اسید ساختار پیچیده تر (گسترده تر داره، تعداد نیتروژن هاش بیشتره) ،ینی هر چه پیچیده تر،سختتر دفع میشن، پس ب انرژی بیشتری برای دفع نیاز هس
انرژی برای دفع: اوریک اسید >اوره >امونیاک
نیاز به آب برای دفع: امونیاک >اوره>اوریک اسید
تبدیل مواد سمی به موادی که کمتر سمی هستند نیاز به انرژی دارد ؛که انرژی همیشه ATP نیست!
مواد زائد نیتروژن دار د ر جانوران یکسان نیست و نوع دفع این مواد به زیستگاه جانور مربوط است.
متن کتاب :
مواد زائد در:
بیشتر جانوران آبزی ، آمونیاک از بدن جانور به آب پیرامون (انتشار) ! می یابد.
بی مهرگان کوچک مثل کرم پهن پلاناریا، از همه سلول های سطحی بدن خود آمونیاک دفع میکنند
-جانوران خشکی زی نمیتوانند آمونیاک دفع کنند ، پستانداران و دوزیستان : اوره ،اوره با سرعت در آب (حل) ! میشود.
بعضی وزغ ها در آب : امونیاک ؛ در خشکی : اوره
پرندگان، حشرات و بسیاری از خزندگان: اوریک اسید
شکل کتاب 1_7:
بسیاری از جانوران ابزی از جمله بسیاری ! از ماهی ها : آمونیاک
پستانداران، دوزیستان، کوسه ها و بعضی ! از ماهی های استخوانی : اوره
پرندگان ، حشرات، بسیاری! از خزندگان و حلزون های خشکی زی : اوریک اسید دفع میکنند.
-فرمول ساختاری اوره : CO(NH2)2
-اوریک اسید همانند باز های آلی نیتروژن دار پورینی (A ,G ) دو حلقه دارد.

http://sanatisharif.ir/Sanati-Sharif-Video/15/19/5340