فصل۱ زمین شناسی

[r sh]

تعریفی کامل و جامع از کانی


[r sh]

r sh در زمین شناسی لقمه ای گفته است:

تعریفی کامل و جامع از کانی

[r sh]

بنابراین تعریف ، نبات و نفت در یادآوری صفحه 27 کانی مجسوب نمی شن .
می دونین چرا ؟
چون نفت جامد نیست و نبات طبیعی نیست

• شاید الان بپرسین : یخ چی ؟
  بنظر شما یخ مایع داریم !؟
  معلومه که نداریم ، چون اگه یخ آب بشه دیگه یخ نیست که آبه
  پس یخ هم نوعی کانی محسوب می شه

[r sh]

انواع کانی ها:

1- سیلیکات ها

• دارای بنیان سیلیکات (یک سیلیسیم + 4 اکسیژن = تشکیل هرم 4 وجهی )
• 90% پوسته زمین
• در سنگ های آذرین ، رسوبی و دگرگونی

2- غیر سیلیکات ها

• فاقد بنیان سیلیکاتی
• حدود 10% پوسته زمین
• در سنگ های آذرین ، دگرگونی و رسوبی

[r sh]

%(#ff0000)[نکات شکل ص 28]
ترتیب درصد کانی های سازنده زمین به صورت کلی ---> فلدسپار ها (51% ) و غیر فلدسپار ها ( 48 % )
فلدسپار ها به دو دسته سدیم - کلسیم (39 % ) و پتاسیم (12 % ) تقسیم میشن که مجموعا 51 % پوسته زمین را شامل میشن

ترتیب درصد کانی های سازنده زمین به صورت جزئی --->

• فلدسپار سدیم - کلسیم (39 % ) = سدیم - کلسیم + بنیان سیلیکاتی

• فلدسپار پتاسیم (12 % ) = پتاسیم +بنیان سیلیکاتی

• کوارتز (12% ) = کوارتز + بنیان سیلیکاتی

• پیروکسن ها (11% ) = پیروکسن ها + بنیان سیلیکاتی

• غیر سیلیکات ها (8% ) / مثل سولفات ها ، سولفید ها ، اکسید ها ( مثل اکسید آهن ) ، فسفات ها ، کربنات ها و عناصر آزاد ( مثل طلا و مس که به صورت طبیعی وجود دارن )

• آمفوبیل ها ( 5 % ) = آمفوبیل + بنیان سیلیکاتی

• میکا ها (5% ) = میکا + بنیان سیلیکاتی

• کانی های رسی (5 % ) = کانی رسی + بنیان سیلیکاتی
  " شاید واستون سوال پیش اومده باشه که چرا خاک رس کانیه ؟ در پاسخ باید گفت که شروط کانی بودن رو داره ؛ جامده ، طبیعیه ، دارای ساختار شیمیایی ثابتیه و متبلوره ( تبلورش رو فقط با میکروسکوپ های خیلی قوی میشه تشخیص داد . ) "

• سایر سیلکات ها ( 3 % )

[r sh]

کانسنگ = کانه ( بخشی که شامل گروهی از کانی هایی است که یک فلز ارزشمند اقتصادی دارن ) + باطله ( بخشی که از نظر اقتصادی ارزش زیادی ندارد یا مثلا اگر با ارزش است ، استخراجش مقرون به صرفه نیست )

[r sh]

یعنی ممکنه مقدار کمی عنصر طلا جز باطله یک کانسنگ باشد ولی چون مقدارش خیلی کمه و از نظر اقتصادی استخراجش نمی ارزد ، آن را استخراج نمی کنیم .

[r sh]

دانش-آموزان-آلاء تجربیا ریاضیا اگر شما هم نکته ای درنظر دارین که از قلم من جا افتاده ، حتما بگین

[r sh]

r sh در زمین شناسی لقمه ای گفته است:

غلظت عناصر در پوسته زمین :

• کاربرد ؟
  پی بردن به فرابند های زمین شناسی مثل حرکت ورقه های سنگ کره + تاریخچه تکوین یک منطقه + آلودگی های زیست محیطی + کشف معادن ( اگر منطقه ای میزان غلظت عنصر هایش بیشتر از غلظت تعین شده در جدول کلارک باشد ، آنگاه آن منطقه دارای بیهنجاری مثبت است وجود معدن .

مطالب این پستو یادتونه ؟
همون طور که گفته بودم جایی معدن داریم که بی هنجاری مثبت داریم و هر جا که معدن X باشه ، یعنی کانسار عنصر X است .

[r sh]

%(#00d0ff)[کان]%(#0040ff)[سار]
%(#00d9ff)[کان همون کانی است] و %(#0022ff)[سار پسوندی فارسی به معنی محلی که دارای چند چیز شبیه به هم است ؛ مثلا چشمه سار : یعنی محلی که چشمه های زیادی داره ]=> %(#0022ff)[کانسار یعنی محلی که کانی های زیادی داره ]
(مثل اینکه کلاس ادبیات شد )

[r sh]

توی متن کتاب گفته چون مراحل استخراج سخت و پر هزینه ست در صورتی که حجم عنصر مورد نظر زیاد باشه بهره برداری آغاز میشه .
نکته مهم اینجاست که این میزان برای شروع بهره برداری برای هر عنصر متفاوته و با توجه به شرایطی ( که در پست بعدی بهشون اشاره می کنم ) ارزش آن عنصر رو نسبت به هزینه ها مشخص میکنن .
%(#ff5500)[برای مثال شما اگه به اندازه یه مشت طلا پیدا کنی خوشحال تر میشه یا یه مشت آهن ؟ ]

[r sh]

البته همه کانسنگ ها فلز نیستن . یک سری کانسنگ هایی وجود داره که ما بهش میگیم : %(#008cff)[سنگ ها و کانی های صنعتی] مثل شن و ماسه و... که در صنعت استفاده می شن ( صنایعی مثل ساختمان سازی یا جاده سازی )
برخی مواقع از باطله ( بخش غیر اقتصادی کانسنگ ) به عنوان شن و ماسه در زیر سازی جاده ها استفاده میشه

[r sh]

%(#ff5500)[برای مثال شما اگه به اندازه یه مشت طلا پیدا کنی خوشحال تر میشه یا یه مشت آهن ؟ ]

می تونید بگید چرا ؟

[r sh]

%(#8400ff)[عوامل مقرون به صرفه بودن یه معدن]
%(#b700ff)[حجم و غلظت اون عنصر]
%(#bd3cf0)[مکان جغرافیایی معدن ]
%(#874c9e)[مسیر رفت و آمد ]
%(#662380)[آب و هوا و شرایط جوی منطقه ]
%(#371345)[روش استخراج ]
%(#3e0057)[قیمت جهانی کانی]

• به همین دلیل است که می بینیم یه معدن پس از سال ها متروکه بودن ، شروع به فعالیت می کند ؛ چون شرایط یه جوری شده که حالا استخراجش مقرون به صرفه شده

[r sh]

انواع کانسنگ ها بر اساس منشا و نحوه تشکیل
%(#9500ff)[ماگمایی] / %(#ff6f00)[رسوبی ] / %(#ff00a6)[گرمابی]
%(#a200ff)[ماگمایی]

• %(#a200ff)[ منشا : ماگمای در حال سرد شدن]

• %(#a200ff)[برخی عناصر فلزی ، اون هایی که عنصرشان چگالی نسبتا بالایی داره]

• %(#a200ff)[این روش در زمانی رخ میدهد که جریان همرفتی خیلی کم باشه و یا اصلا فعال نباشه]

• %(#a200ff)[ کانسنگ مربوط به این عناصر از ماگمای در حال سرد شدن درست میشه یعنی این وسط باطله هم داریم و علاوه بر این عناصر در یک ماگمای در حال سرد شدن عنصر هایی هستن که به خاطر حجم کم باطله محسوب میشن ]

• %(#a200ff)[تشکیل پگماتیت شرایط خاصی دارد : 1- تبلور اکثر ماگما 2- زمان تبلور زیاد ( با سرعت کم متبلور بشه ) 3- آ و مواد فرار بسیار]
  %(#a200ff)[حالا پگماتیت به چه دردی می خوره ؟ بصورت کلی کانسار مهمیه ]
  %(#a200ff)[حالا برای چه کانی هایی ؟ عناصری خاص مثل لیتیم + برخی کانی های گوهری ( اینجا تعریف گوهر مهمه که جلو تر بهش میپردازیم ) + کانی های صنعتی ]

%(#ff8c00)[رسوبی]

• %(#ff8c00)[ منشا : هوازدگی]

• %(#ff8c00)[وقتی کانی ای به علت هوازدگی وارد رسوبات تخریبی رودخانه بشه ، بخاطر چگالی زیادی که داره ته نشین میشه و لابلای رسوبات میرود]

• %(#ff8c00)[کانی بدون باطله قابل بهره برداریه یعنی عنصر به صورت خالص استخراج میشه]

" %(#ff8c00)[یه نکته کوچولو که در فهم مطالب کمکتون میکنه:]
%(#ff8c00)[پاراژنیر ( همزاد ): وقتی شرایط تشکیل دو تا کانسنگ عین هم باشه یعنی اون دو تا رو می تونی کنار هم در یک مکان ببینی ]"

• %(#ff8c00)[سرب و روی موجود در سنگ ها ی آهکی همزاد هستن و نمونه ای از کانسنگ رسوبی ان ؛ مس و اورانیوم موجود در ماسه سنگ ها هم همزاد ان]

• %(#ff8c00)[ پلاسر = نام معدن عناصری مثل طلا ، پلاتین و الماس که به صورت رسوبی تشکیل شدن ]

• %(#ff8c00)[ از رودخانه زرشوران در منطقه تخت سلیمان تکاب طلا استخراج میشه ]

%(#ff00c4)[گرمابی]

• %(#ff00c4)[منشا : آب گرم]

• %(#ff00c4)[ در اعماق زمین آب هایی داریم که خیلی گرم اند ( حدود 400 درجه سانتی گراد )این آب ها باعث انحلال عناصر زیر زمین می شوند و آن ها را داخل شکستگی های سنگ ها ته نشین می کنن . این طوری باعث تولید رگه معدنی می شوند]

• %(#ff00c4)[در این روش کانسنگ ها بطور خالص استخراج نمی شوند و دارای باطله هستن ]

• %(#ff00c4)[آب های درون زمین ممکن است از ماگما منشا گرفته باشن یا آب نفوذی از اقیانوس ها یا آب های زیر زمینی باشن . این آب ها به علت شب زمین گرمایی ( تغیراتی که دما در پوسته زمین پیدا میکند(هر 100 متر که بری پائین تر ، 3 درجه گرما بیشتر میشه)) بسیار داغ هستن ]

• %(#ff00c4)[در نزدیکی آتشفشان های خاموش می تونیم معدن پیدا کنیم . اکثر معادن الماس آفریقا در نزدیکی آتشفشان های خاموش هستن ]

[nellsaa]

سلام وقتتون بخیر....ممنونم بابت مطالبی که می‌گذارید برای امثال بنده که عالی هست ،یه سوال داشتم آیا امکانش هست مبحث زمین رو تا قبل از کنکور امسال لطف کنید ادامه بدید وبه اشتراک بگذارید؟پیشاپیش ممنونم

[nellsaa]

r sh سلام‌مجدد،میشه لطف کنید جواب سوالم رو بدید؟ممنونم

[خانم دهقان]

سلام کنکوری های 1400

[Sherry Paranoid]

سلام دوستان شبتون بخیر
میخواستم درمورد این که چرا زمین میخونید بپرسم
من از خیلیا شنیدم که میگن زمین شناسی زدن فقط واس رشته داروسازی خوبه بهتره که تایمشو به بقیه درسا اختصاص بدیم تو کنکور
و خیلیا هم دیدم مثل شما زمین شناسی میخونن و تصمیم دارن تو کنکور تستاشو بزنن
میخوام دلیلشو بگین

[امیر تشنه دل]

Sherry Paranoid
همونطور که خودتون گفتین بعضیا برای داروسازی میزنن
بعضیا برا دبیری زیست
بعضیا هم برا رشته های دیگه ای که تو زیر گروهشون زمین شناسی ضریب داره میخونن

اما بعضیا هم هستن مثل من فقط برای رتبه خوب زمین میخونن
من همه درسام حدودا قوی هستن و اکثرا درصد زیر هشتاد ندارم تصمیم گرفتم زمین رو هم کم کم بخونم که اونم پنجاه اینا بزنم تا رتبم بهتر شه