سفر به زمین:فصل 2

Succinate

سلام سلام
می‌رسیم به قسمت کانی ها و یه یاد آوری از کانی ها
خب دقیقا کانی ها چی هستند؟
%(#ff0000)[کانی ها موادی طبیعی، غیر زنده،متبلور و جامدی هستند که ترکیب شیمیایی نسبتا پایداری دارند(ممکنه تو تست ها به ویژگی غیر آلی بودنش هم اشاره بشه)]
کانی ها از اجتماع اتم ها به وجود می آیند و سنگ هم از اجتماع کانی ها به وجود می آیند
و کتاب یه مثالی زده که کانی بودن %(#ff0000)[نبات،یخ،نفت و گوگرد] رو بررسی کنیم
%(#000000)[نبات] ️نبات مصنوعیه پس کانی نیست
%(#000000)[یخ] ️یخ طبیعیه و جامد متبلور هست و همچنین ترکیب نسبتا ثابتی داره پس کانی محسوب میشه
%(#000000)[نفت] ️نفت مایع هستش پس کانی نیست
%(#000000)[گوگرد] ️گوگرد هم مثل یخ این ویژگی ها رو داره پس کانی محسوب میشه
البته از راه های دیگه هم میشه کانی ها و نوع شون رو بشناسیم مثل شکل بلور، جلاء و...

Succinate

@sania-Andiravan
البته این رو هم بگم که گرافیت تنها کانی هست که منشا آلی داره

Succinate

کانی ها به دو دسته تقسیم می شوند
1️⃣کانی های سیلیکاتی
2️⃣کانی های غیر سیلیکاتی
%(#ff0000)[کانی های سیلیکاتی]
1️⃣در ترکیب شیمیایی خود بنیان سیلیکاتی(چهار وجهی است) یا همان SiO_4 رو دارند
2️⃣بیش از 90 درصد پوسته زمین رو تشکیل دادند
در انواعی از سنگ های آذرین،رسوبی و دگرگونی دیده می شوند
3️⃣ممکنه سوال بشه براتون که بنیاین سلیکیاتی موجود در آن ها باعث به وجود اومدن بار منفی در کانی میشه؟
نه اینطور نیست...
در کنار بنیان سلیکیاتی یون های مثبتی مثل (Na,K, Al, CA, Mg) قرار می گیرد که بار منفی 4 رو خنثی می کند در غیر این صورت کانی محسوب نمیشه
که البته این یون های مثبت، در تیره یا روشن بودن کانی موثرند
4️⃣کانی های گوناگونی مثل الیوین، پیروکسن، امفیبول، بیوتیت، فلدسپار پتاسیم،فلدسپار کلاژیوپلاز، مسکوویت و کوارتز رو شامل می شوند
%(#ff0000)[کانی های غیر سیلیکاتی]
1️⃣بنیان سلیکیاتی رو ندارند
2️⃣به مقدار بسیاری کمی در پوسته زمین پیدا می شوند واس همین مقدار کم شون به آن ها کانی های فرعی هم گفته می شود
3️⃣کانی های مختلفی مثل سولفات ها،سولفید ها، فسفات ها،کربنات ها، اکسید ها و عناصر آزاد مثل مس، گوگرد و طلا شامل می شوند

Succinate

درصد وزنی کانی های سازنده پوسته زمین

این شکل کتاب خیلی مهم هست و باید اسامی و درصد هاشون رو حفظ کنیم
چند نکته مربوط به شکل
ممکنه که براتون سوال بشه فلدسپار یا پلاژیوکلاز چیه؟!
پلاژیوکلاز نوعی کانی هستش که در سنگ آذرین پیدا میشه و از سلیکیات Al,Ca,Na و K تشکیل میشه
و چند مثال برای کانی های غیر سیلیکاتی
سولفات ها️باریت،ژیپس
سولفیدها️پیریت،گالن،کالکوپیریت
اکسیدها️هماتیت،مگنتیت،بوکسیت،کرندوم
فسفات ها️اپاتیت،فیروزه
کربنات ها️کلسیت،دولومیت
عناصر آزاد️طلا
سعی کردم فقط مثال هایی رو بزنم که مهم ترند و بیشتر در تست ها و مطالب کتاب دیده شدند

Succinate

به گروهی از کانی هایی که در آن ها یک فلز ارزشمند وجود داره که از نظر اقتصادی ها مفید باشه %(#ff0000)[کانه می گوییم]
در رابطه با کانه کتاب یه تمرین خیلی خیلی مهم داره که میخواد چند کانی رو از نظر ترکیب شیمیایی و عنصر اقتصادی شون بررسی کنیم
️️️️️️️️️️
%(#82b2fa)[هماتیت]️ترکیب شیمیایی=Fe2O3️عنصر اقتصادی=آهن
%(#82b2fa)[مگنتیت]️ترکیب شیمیایی=Fe3O4️عنصر اقتصادی=آهن
%(#82b2fa)[آپاتیت]️ترکیب شیمیایی=فسفات کلسیم️عنصر اقتصادی=کلسیم
%(#82b2fa)[کالکوپیریت]️ترکیب شیمیایی=سولفید مس و آهن️عنصر اقتصادی=مس و آهن
%(#82b2fa)[گالن]️ترکیب شیمیایی=سولفید سرب️عنصر اقتصادی=سرب
%(#82b2fa)[بوکسیت]️ترکیب شیمیایی=اکسید آلومينيوم️عنصر اقتصادی=آلومینیوم

Succinate

%(#e6e02e)[کانسنگ]
کانسنگ یا همان سنگ معدن از دو بخش %(#e6e02e)[باطله و کانه ] تشکیل شده
️%(#e6e02e)[کانه] ️گروهی از کانی که در آن یک فلز ارزشمند وجود داره که از نظر اقتصادی هم مفید است
️%(#e6e02e)[باطله] ️موادی در کانسنگ که ارزش اقتصادی قابل توجهی ندارند
برای مثال %(#e6e02e)[کالکوپیریت] رو بررسی می کنیم
همون طور که گفتم سولفید مس و آهن %(#e6e02e)[CuFeS2] است
مهم ترین کانه این سنگ معدن %(#e6e02e)[مس] است
در معادن مس وجود دارد
و با کانی های باطله ای مثل %(#e6e02e)[کوارتز،پلاژیوکلاز،میکا،کانی های رسی،پیریت(FeS2)]
و... همراه است و کانسنگ مس رو تشکیل می دهند

Succinate

%(#e6e02e)[کانسار]
به قسمت هایی از پوسته زمین که،غلظت برخی عناصر نسبت به غلظت میانگین افزایش پیدا می کند به عبارت دیگه در اون منطقه %(#e6e02e)[بی هنجاری مثبت] داریم و استخراج اون عنصر برای ما هم مقرون به صرفه است، گفته میشه
و خب می دونیم استخراج ماده معدنی و سنگ معدن بیشتر اوقات هزینه زیادی داره و تنها در صورتی استخراج و بهره برداری داریم که بی هنجاری مثبت کافی داشته باشیم
با شروع بهره برداری %(#e6e02e)[(معدن کاری)]، معدن شکل می گیرد

Succinate

%(#6257ff)[سنگ ها و کانی های صنعتی]
سنگ و کانی صنعتی دقیقا چیه؟!
به مواد معدنی می گوییم که برای کاربردهای صنعتی یا مصارف روزانه استخراج می شوند و فلزی نیستند(بر خلاف کانه)
مثال هایی از این مواد و کاربرد هاشون️️
1️⃣%(#6257ff)[شن و ماسه]️ساختمان سازی
2️⃣%(#6257ff)[خاک رس]️ساخت آجر یا کاشی و سرامیک
3️⃣%(#6257ff)[سنگ های ساختمانی]️نمای ساختمان ها،کفپوش، پله و دیواره ها
4️⃣%(#6257ff)[بخش باطله کانسنگ]️به عنوان شن و ماسه در جاده سازی(برخی موارد)

Succinate

کاسنگ ها بر اساس منشاشون و نحوه تشکیل شون دسته بندی می شوند
سه نوع کانسنگ داریم️️
1️⃣%(#ed18ed)[کاسنگ های ماگمایی]
2️⃣%(#ed18ed)[کاسنگ های گرمابی]
3️⃣%(#ed18ed)[کاسنگ های رسوبی]

Succinate

%(#5e39a8)[کاسنگ های ماگمایی]
با سرد شدن و تبلور ماگما،عناصری که چگالی بالا دارند در بخش زیرین ماگما ته نشین می شوند و کانسنگ هایی مانند %(#5e39a8)[کروم،نیکل،پلاتین و آهن] به وجود میاد
%(#5e39a8)[پگماتیت]
درصورتی که پس از تبلور بیشتر ماگما،مقدار %(#5e39a8)[آب و مواد فرار] مثل CO2 بسیار زیاد باشد،شرایط برای به وجود اومدن بلور های بزرگ فراهم می شود و در نتیجه سنگ پگماتیت به وجود میاد
سنگ پگماتیت کانسار عناصر خاصی مثل %(#5e39a8)[لیتیم] است
و حتی کانساری برای کانی های گوهری مثل %(#5e39a8)[زمرد] و کانی های صنعتی مثل %(#5e39a8)[مسکوویت] می باشد

Succinate

%(#5e39a8)[کاسنگ گرمابی]
در قسمت های عمیق پوسته به علت1️⃣گرمای ناشی از شیب گرمایی و یا2️⃣توده های مذاب، دمای آب افزایش پیدا می کند
%(#5e39a8)[شیب گرمایی چیه؟!]
با افزایش هر 100 متر عمق دما در پوسته زمین 3 درجه سانتی گراد زیاد میشه
زمانی که آب در مناطق عمیق پوسته گرم می شود باعث انحلال بعضی عناصر میشه و آن ها رو داخل شکستی های سنگ ته نشین میکنه و رگه های معدنی عناصر مثل %(#5e39a8)[مس،سرب،قلع،مولیبدن،طلا و...] را می سازند
ممکنه براتون سوال شه که %(#5e39a8)[منشا این آب ها چیه؟!]
منشا این آب ممکنه از ماگما،آب های زیر زمینی راه یافته به اعماق زمین و آب های نفوذی بستر اقیانوس ها باشد

Succinate

%(#5e39a8)[کاسنگ های رسوبی]
دو نوع روس برای تشکیل این نوع از کانسنگ وجود داره
1️⃣تبخیر آب دریاها و دریاچه ها و ته نشینی عناصر
و می تونیم براش
%(#5e39a8)[سرب و روی] موجود در سنگ های آهکی
%(#5e39a8)[مس] موجود شیل ها و ماسه سنگ ها
%(#5e39a8)[اورانیوم] موجود در ماسه سنگ ها
رو مثال بزنیم
2️⃣ذخایر پلاسری️جدا کردن کانی ها از سنگ ها توسط آب های روان و ته نشینی آن ها در مسیر رود️مثل پلاسر های %(#5e39a8)[طلا،الماس،پلاتین و...]
%(#5e39a8)[از هزار سال پیش تا الان در منطقه تخت سلمیان تکاب، از رودخانه زرشوران طلا برداشت می شود(معدن طلاس)]

Sunniva

@sania-Andiravan

سلام میشه نکات فصل یک رو هم بگید

Succinate

@salma-khajavi در سفر به زمین:فصل 2 گفته است:

@sania-Andiravan

سلام میشه نکات فصل یک رو هم بگید

سلام
نکات فصل تو این تاپیک گفته شده
https://forum.alaatv.com/post/1974780

Succinate

️ %(#ff5b02)[اکتشاف معدن]
تشکیل دخایر فلزی و غیر فلزی در بعضی مناطق %(#ff5b02)[پوسته] اتفاق می افتد
با دانستن 1)اصول تشکیل و 2)عوامل کنترل کننده آن ها می توانیم ذخایر معدنی رو پیدا کنیم
️ %(#ff5b02)[مراحل اکتشاف ذخایر معدنی]
1️⃣پی جویی %(#ff5b02)[(شناسایی مناطقی که در آن ها احتمال وجود ذخایر معدنی وجود دارد)]
روش های پی جویی️️
1️⃣بررسی نقشه های زمین شناسی و بازدید صحرایی️برای کشف ذخایر %(#ff5b02)[روسطحی] برای مثال می تونیم بگیم که زمین شناسان می دونند %(#ff5b02)[ذخایر زغال سنگی در سنگ رسوبی است یا اینکه آب و هوای گرم و خشک مستعد تشکیل سنگ رسوبی تبخیری مثل ژیپس و یا نمک است]
2️⃣استفاده از روش های ژئوفیزیکی %(#ff5b02)[با توجه به ویزگی های فیزیکی کانسنگ ها]️برای کشف ذخایر %(#ff5b02)[زیر سطحی]
اما ویژگی فیزیکی کانسنگ ها چی هست؟
خواص مغناطیسی،رسانایی الکتریکی،تغییرات میدان گرانش زمین
2️⃣حفاری با دستگاه های پیشرفته و نمونه برداری از عمق تا حدی که ماده معدنی وجود دارد
3️⃣مطالعه نمونه ها در آزمایشگاه توسط میکروسکوپ و
یا دستگاه های تجزیه شیمیایی
بررسی های آزمایشگاهی رو برای یه سری هدف انجام میدیم
اما چه اهدافی؟
تعیین عیار فلز، کیفیت ماده معدنی،شناسایی کانی های موجود در کانسنگ
4️⃣تحلیل اطلاعات به دست اومده با نرم افزارهای مربوط در نتیجه %(#ff5b02)[مقدار ذخیره معدن و عیار میانگین ماده] مشخص می شود
️ممکنه براتون سوال بشه سنگ رسوبی تبخیری چیه؟!
سنگی است نتیجه تبخیر آب دریاچه های شور و زمانی که نمک دریاچه به حد اشباع برسه به وجود میاد️
️ %(#ff5b02)[مثل ژیپس همان گچ و هالیت همان نمک ] ️

Succinate

‍️ %(#c9009a)[استخراج معدن و فرآوری ماده معدنی] ‍️
بعد از عملیات اکتشاف در صورت اقتصادی بودت ذخایر،استخراج شروع میشه
اما چه عواملی باعث مقرون به صرفه بودن کانسار میشه؟
%(#c9009a)[نسبت بالای کانه به باطله]
%(#c9009a)[انواع کانی های ارزشمند رو داشته باشه]
%(#c9009a)[پایین بودن هزینه های عملیات استخراج]

برای استخراج کانسنگ ها چه روش هایی داریم؟
%(#c9009a)[باز]
%(#c9009a)[زیر زمینی]

رو‌ استخراج بر چه اساسی تعیین میشه؟
%(#c9009a)[بر اساس شکل و چگونگی قرارگیری توده معدنی در پوسته تعیین میشه]

بعد از استخراج فرایند %(#c9009a)[کانه آرایی یا همان فراوری] رو انجام میدیم
در این فرایند باطله ها رو از کانی های مفید اقتصادی جدا می کنیم و این فرایند در کارخانه های اطراف معدن انجام میشه
در نتیجه این فرایند به %(#c9009a)[کنسانتره] میرسیم
کنسانتره همان کانه جدا شده از کانسنگ است

نحوه استفاده از کنسانتره چجوریه؟
%(#c9009a)[برای جداسازی فلز به کارخانه ذوب منتقل میشه ]
%(#c9009a)[به طور مستقیم یا با تغییر اندک در صنعت استفاده میشه]

Succinate

خب گفتم قبل از اینکه وارد مبحث گوهر ها بشیم در مورد %(#7f7fff)[ درجه سختی یا همان سختی موهس] یه توضیحی بدم چون تو مبحث اومده اما دقیق ازش نگفته
%(#7f7fff)[درجه سختی] ️مقاومت کانی در برابر خراشیده شدنه
و به طرز قرار گیری اتم ها در شبکه باور و نوع پیوند اتم ها بستگی داره و به ترکیب شیمیایی هیچ ربطی نداره مثلا گرافیت و الماس هر دو از کربن خالصند ولی درجه سختی یکسانی ندارن
و چند تا از مهم ترین درجه سختی ها️
تالک=1
ژیپس=2
کلسیت=3
فلوئوریت=4
اپاتیت=5
آرتوز=6
کوارتز=7
توپاز=8
کرندوم=9
الماس=10
%(#7f7fff)[همه رو بلد باشید خیلی عالیه ولی اونایی که با ستاره نشون دادم از همه بیشتر مهمن]

Succinate

%(#c4f000)[گوهرها،زیبایی شگفت انگیز دنیای کانی ها]
حدود %(#c4f000)[4000] کانی شناخته شدند که حدود %(#c4f000)[100] کانی ویژگی های رو دارند که باعث میشه %(#c4f000)[گوهر] بهشون بگیم
چه ویژگی هایی؟؟!
%(#c4f000)[زیبایی،درخشش،استحکام،سختی بالا،رنگ و کمیاب بودن]
مهم ترین خواص گوهر ها
%(#c4f000)[سختی،رنگ، درخشش]

همون طور که گفتم سختی کانی ها بر اساس مقیاس سختی موهس توصیف میشه
اگر یه گوهر سختی کافی رو نداشته باشه در راحت خراشیده میشه و حتی از بین می رود
یا برای ویژگی رنگ و درخشش می تونیم گوهرهای %(#c4f000)[یاقوت،زمرد، فیروزه،عقیق و آمیتیست(کوارتز بنفش)] مثال بزنیم که رنگ و درخشش شون توجه رو جلب میکنه
گوهر ها توسط فرایند های %(#ff0000)[ماگمایی،گرمابی و دگرگونی] به وجود میان
و اکثرا تحت شرایط ویژه ای مثل دما و فشار زیاد در اعماق زمین و بعضی اوقات با وجود مواد فرار مثل آب و کربن دی اکسید به وجود میان

Succinate

%(#62e2ff)[کانی نامه:گوهر]
%(#62e2ff)[کریزوبریل(چشم گربه)] ️ درخشش اپالی