یاعلی ای جان علی️

[Gharibe Gomnam]

سلاااام امیدوارم که حالتون خیلی عالی باشه
خب بچه ها این تاپیک
https://forum.alaatv.com/post/2686397
که توش قرآن خونده میشه
بنظرم لازمه که یه تاپیکم باشه که توش تفسیر قرآن رو بگیم
اما تفسیر قرآن با ترجمش چه فرقی میکنه؟
معنی لغوی ترجمه یعنی : برگرداندن کلامی از زبانی به زبان دیگر
اما تفسیر در معنای لغوی یعنی چی؟
تفسیر در لغت به معنی روشنى و روشنگرى پرده برداشتن کشف کردن توضیح دادن و آشکار کردن

تفسیر در علوم عقلى و تجربى چطور؟
در علوم عقلى و تجربى به معناى شرح و گزارش کتاب‌هاى علمى و فلسفى، شرح کتاب‌هاى یونانى، گزارش ترجمه‌هاى عربى کتاب‌هاى ارسطو و دیگر فلاسفه
بعد داخل علوم نقلی هم معنی خودشو داره
وقتی شما یه کتاب زیست مدرسه رو میخونید نیاز دارید که تحلیلش کنید
اصلا کلمه every body تو انگلیسی اگر بخوایم لغوی معنیش کنیم میشه هر بدن
i'm okay یعنی من باشه هستم در معنای لغوی
بعد قران که یه کتابی هست که با زبان عربی زبانی که اینهمهههه قوانین داره و یه کسره فتحش جا به جا بشه کلا معنیش عوض میشه ؛میشه ترجمشو راحت متوجه شد و اصل مطلب رو گرفت؟
اگر داخل کتاب های قران تفسیرشو میزاشتن کتاب های قران خونمون خیلی سنگین میشد
چون به صورت متوسط هر ایه ۲ ۳ خطی نزدیک یک صفحه کامل و یا نصف صفحه تفسیر داره حداقل

و حتی در نهج البلاغه خطبه ۱۲۵ امام گفتن که: قرآن پوشیده در میان دو جلد است و به یک زبان سخن نمی گوید و برای آن مترجم لازم است و مردان (الهی) از آن سخن می گویند

و همینطور در سوره نحل ایه ۴۴ خداوند به پیامبر خطاب میکنن که :ما قرآن را بر تو(پیامبر) نازل کردیم، تا تبیین کنی و روشن سازی برای مردم آنچه به سویشان نازل شده است

و یه چیز دیگه اینکه
درطول زمان کلمه ها گسترش پیدا میکنن
در اون زمان قرآن وقتی نازل شد یسری کلماتی داشت که یه سریا نمیدونستن معنیش چیه اونم بخاطر کم بودن کلمات هست اما درحدی هم نبود که اینو بخونن معنای کلماتشو ندونن و اکثر کلمات رو میدونستن معنیشو
پس قرآن با اون کلمات کم نازل شد
و هرکلمه اش هر خطش دنیای جدیدیه نگرش جدیدیه

یک مسئله دیگه اینکه ما نیاز داریم به تفسیر اینه که قرآن نیومده راجع به یه موضوع یه جا حرف بزنه و پروندشو ببنده
مثلا یه جا تو سوره بقره میگه ان الذین ءامنو والذین هادو و النصری و صابئین...
یه جا تو آل عمران میگه و من یبتغ غیرالاسلام دینا فلن یقبل منه و...
اما ایا این دو ایه همو تکذی میکنن یا تکمیل؟
دقیقا یکی از مسائلی که به تفسیر نیاز داریم همینه
اما بین تفسیر شیعه و سنی چه تغییر وجود داره؟
در اصل تغییر وجود نداره فقط اونجایی که شیعه ها از سخن ائمه هم در تفاسیر خودشون ذکر میکنن مثلا میگن طبق گفته امام رضا ع یا طبق گفته امام صادق ع...
اما سنی ها فقط سخنان پیامبر رو دارن
و روایت های ایشون رو میارن فقط

اما مسئله اخر حقانیت یا غیرحقانیت قرآنه
این مسئله خیلی طولانیه
و متن تاپیکم خیییلی بلند شده
اما این مطلب رو لا به لای صحبت هام هم میارم
اگر شما حتی تصمیم به تحقیق راجع به دین اسلام گرفتین بهتون میشنهاد میکنم بخونید تفسیرهارو و سوالات رو یاد داشت کنید مثل کاری که من درحال حاضر دارم میکنم
ببخشید خیلی طولانی شد

[Gharibe Gomnam]

دانش-آموزان-آلاء
دانش-آموزان-نظام-جدید-آلا
ریاضیا
تجربیا
انسانیا
بچه-های-همخوانی
@Fateme-goli
@hanu
Sachli
Uranium
زهرا بنده خدا۲
aso
@___
Zeinab Siri
@نویسنده-کوچولو
Hhh Hh
@Venus655
Mehrsa 14
Sara_R
زهرا بنده خدا
Maryam Nateqi
پرستو بابایی
@Señorita
@Nazanin-mirzai
Anzw 18
@Hamed-s
@Infinitie-a
abolfazl raesi
Mr.Lucky Bandit
@Homayoun-shajarian
mahdii

وااای خیلی زیادین
هنوزم هستن ولی خب دیگه خراب شد کیبوردم

[Gharibe Gomnam]

@Ozan-hs
یه تشکر ویژه هم میکنم از استارتر تاپیک قرائت قرآن
که از این ایده حمایت کردن

[Kourosh Mousavi]

Gharibe Gomnam
به نام خدا کنکور دارم
خدانگهدار

[Gharibe Gomnam]

تفسیر سوره حمد⇩

1. تفسیر نور

توضیح:

سیماى سوره حمد

سوره‌ى حمد که نام دیگرش «فاتحة الکتاب» است، هفت آیه دارد(1) وتنها سوره‌اى است که بر هر مسلمانى واجب است روزانه ده بار آن را در نمازهاى شبانه روزى بخواند و در صورت ترک عمدى نماز او باطل است. «لاصلاة الاّ بفاتحة الکتاب»(2)

بنا به روایت جابربن عبداللّه انصارى از رسول اکرم صلى الله علیه وآله: این سوره بهترین سوره‌هاى قرآن است. و به نقل ابن عباس؛ سوره‌ى حمد اساس قرآن است. در حدیث نیز آمده است: اگر هفتاد مرتبه این سوره را بر مرده خواندید و زنده شد، تعجّب نکنید.(3)

از نامگذارى این سوره به «فاتحة الکتاب» توسط پیامبر اکرم‌صلى الله علیه وآله،(4) معلوم مى‌شود که تمام آیات قرآن در زمان رسول خداصلى الله علیه وآله جمع آورى شده و به صورت کتاب در آمده است و به امر ایشان این سوره در آغاز و شروع کتاب (قرآن) قرار گرفته است.

همچنین در حدیث ثقلین مى‌خوانیم که پیامبرصلى الله علیه وآله فرمود: «انّى تارک فیکم الثقلَین کتاب اللَّه و عترتى»(5) من دو چیز گرانبها در میان شما مى‌گذارم، کتاب خدا و خاندانم. از این حدیث نیز معلوم مى‌شود که آیات الهى در زمان پیامبرصلى الله علیه وآله به صورت «کتاب اللّه» جمع آورى شده و به همین نام در میان مسلمانان معروف و مشهور بوده است.

آیات سوره‌ى مبارکه فاتحه، اشاراتى در باره‌ى خداوند و صفات او، مسأله معاد، شناخت و درخواست رهروى در راه حقّ و قبول حاکمیت و ربوبیّت خداوند دارد. همچنین به ادامه‌ى راه اولیاى خدا، ابراز علاقه واز گمراهان و غضب‌شدگان اعلام بیزارى و انزجار شده است.

سوره‌ى حمد - همانند خود قرآن - مایه‌ى شفاست، هم شفاى دردهاى جسمانى و هم شفاى بیمارى‌هاى روحى.(6)

درسهاى تربیتى سوره‌ى حمد

قبل از تفسسیر سوره حمد سیمایى از درسهاى این سوره را ترسیم نموده و در صفحات بعد به شرح آن مى‌پردازیم؛

1- انسان در تلاوت سوره‌ى حمد با «بسم‌اللَّه» از غیر خدا قطع امید مى‌کند.

2- با «ربّ العالمین» و «مالک یوم الدین» احساس مى‌کند که مربوب و مملوک است و خودخواهى و غرور را کنار مى‌گذارد.

3- با کلمه «عالمین» میان خود و تمام هستى ارتباط برقرار مى‌کند.

4- با «الرّحمن الرّحیم» خود را در سایه لطف او مى‌داند.

5 - با «مالک یوم الدین» غفلتش از آینده زدوده مى‌شود.

6- با گفتن «ایّاک نعبد» ریا و شهرت طلبى را زایل مى‌کند.

7- با «ایّاک نستعین» از ابرقدرت‌ها نمى‌هراسد.

8 - از «انعمت» مى‌فهمد که نعمت‌ها به دست اوست.

9- با «اهدنا» رهسپارى در راه حقّ و طریق مستقیم را درخواست مى‌کند.

10- در «صراط الّذین انعمت علیهم» همبستگى خود را با پیروان حقّ اعلام مى‌کند.

11- با «غیر المغضوب علیهم» و «لا الضّالّین» بیزارى و برائت از باطل و اهل باطل را ابراز مى‌دارد.

1. عدد هفت، عدد آسمان‌ها، ایّام هفته، طواف، سعى بین صفا ومروه و پرتاب سنگ به شیطان نیز مى‌باشد.

2. مستدرک، ج‌4، ح‌4365.

3. بحار، ج 92، ص 257.

4. عیون اخبار الرضا، ج‌2، ص‌27.

5. بحار، ج 2، ص 100.

6. علاّمه امینى‌قدس سره در تفسیر فاتحة الکتاب، روایات زیادى را در این زمینه نقل نموده است.

نکات:
در میان اقوام و ملل مختلف، رسم است که کارهاى مهم و با ارزش را به نام بزرگى از بزرگان خویش که مورد احترام و علاقه‌ى آنهاست، شروع مى‌کنند تا آن کار میمون و مبارک گردد و به انجام رسد. البتّه آنان بر اساس اعتقادات صحیح یا فاسد خویش عمل مى‌کنند. گاهى به نام بت‌ها وطاغوت‌ها وگاهى با نام خدا و به دست اولیاى خدا، کار را شروع مى‌کنند. چنانکه در جنگ خندق، اوّلین کلنگ را رسول خداصلى الله علیه وآله بر زمین زد.(7)

«بسم‌اللَّه الرّحمن الرّحیم» سر آغاز کتاب الهى است. «بسم‌اللَّه» نه تنها در ابتداى قرآن، بلکه در آغاز تمام کتاب‌هاى آسمانى بوده است. در سر لوحه‌ى کار و عمل همه‌ى انبیا «بسم‌اللَّه» قرار داشت. وقتى کشتى حضرت نوح در میان امواج طوفان به راه افتاد، نوح علیه السلام به یاران خود گفت: سوار شوید که «بسم‌اللَّه مجراها و مرساها»(8) یعنى حرکت و توقّف این کشتى با نام خداست. حضرت سلیمان‌علیه السلام نیز وقتى ملکه سبا را به ایمان فراخواند، دعوتنامه خود را با جمله‌ى «بسم‌اللَّه الرّحمن الرّحیم»(9) آغاز نمود.

حضرت على علیه السلام فرمود: «بسم‌اللَّه»، مایه برکت کارها و ترک آن موجب نافرجامى است. همچنین آن حضرت به شخصى که جمله‌ى «بسم‌اللَّه» را مى‌نوشت، فرمود: «جَوِّدها» آنرا نیکو بنویس.(10)

بر زبان آوردن «بسم‌اللَّه» در شروع هر کارى سفارش شده است؛ در خوردن و خوابیدن ونوشتن، سوارشدن بر مرکب ومسافرت وبسیارى کارهاى دیگر. حتّى اگر حیوانى بدون نام خدا ذبح شود، مصرف گوشت آن حرام است و این رمز آن است که خوراک انسان‌هاى هدف‌دار و موحّد نیز باید جهت الهى داشته باشد.

در حدیث مى‌خوانیم: «بسم‌اللَّه» را فراموش نکن، حتّى در نوشتن یک بیت شعر. و روایاتى در پاداش کسى که اوّلین بار «بسم‌اللَّه» را به کودک یاد بدهد، وارد شده است.(11)

سؤال: چرا در شروع هر کارى «بسم‌اللَّه» سفارش شده است؟

پاسخ: «بسم‌اللَّه» آرم ونشانه‌ى مسلمانى است وباید همه کارهاى او رنگ الهى داشته باشد. همان گونه که محصولات و کالاهاى ساخت یک کارخانه، آرم و علامت آن کارخانه را دارد؛ خواه به صورت جزیى باشد یا کلّى. مثلاً یک کارخانه چینى سازى، علامت خود را روى تمام ظروف مى‌زند، خواه ظرف‌هاى بزرگ باشد یا ظرف‌هاى کوچک. یا اینکه پرچم هر کشورى هم بر فراز ادارات و مدارس و پادگان‌هاى آن کشور است و هم بر فراز کشتى‌هاى آن کشور در دریاها، و هم بر روى میز ادارى کارمندان.

سؤال: آیا «بسم‌اللَّه الرّحمن الرّحیم» آیه‌اى مستقل است؟

پاسخ: به اعتقاد اهل‌بیت رسول اللّه‌علیهم السلام که صد سال سابقه بر سایر رهبران فقهى مذاهب دارند و در راه خدا به شهادت رسیده و در قرآن نیز عصمت و پاکى آنها به صراحت بیان شده است، آیه «بسم‌اللَّه الرّحمن الرّحیم» آیه‌اى مستقل و جزء قرآن است. فخر رازى در تفسیر خویش شانزده دلیل آورده که «بسم‌اللَّه» جزء سوره است. آلوسى نیز همین اعتقاد را دارد. در مسند احمد نیز «بسم‌اللَّه» جزء سوره شمرده شده است.(12) برخى از افراد که بسم‌اللَّه را جزء سوره ندانسته و یا در نماز آن را ترک کرده‌اند، مورد اعتراض واقع شده‌اند. در مستدرک حاکم آمده است: روزى معاویه در نماز «بسم‌اللَّه» نگفت، مردم به او اعتراض کردند که «أسرقت أم نَیستَ»، آیه را دزدیدى یا فراموش کردى؟!(13)

امامان معصوم‌علیهم السلام اصرار داشتند که در نماز، بسم‌اللَّه را بلند بگویند. امام باقرعلیه السلام در مورد کسانى که «بسم‌اللَّه» را در نماز نمى‌خواندند و یا جزء سوره نمى‌شمردند، مى‌فرمود: «سَرقوا اکرم آیة»(14) بهترین آیه قرآن را به سرقت بردند. در سنن بیهقى در ضمن حدیثى آمده است: چرا بعضى «بسم‌اللَّه» را جزء سوره قرار نداده‌اند!(15)

شهید مطهّرى‌قدس سره در تفسیر سوره حمد، ابن عباس، عاصم، کسایى، ابن‌عمر، ابن‌زبیر، عطاء، ابن‌طاووس، فخررازى وسیوطى را از جمله کسانى معرّفى مى‌کند که بسم اللَّه را جزء سوره مى‌دانستند.

در تفسیر قرطبى از امام صادق‌علیه السلام نقل شده است: «بسم‌اللَّه» تاج سوره‌هاست. تنها در آغاز سوره برائت (سوره توبه) «بسم‌اللَّه» نیامده و این به فرموده حضرت على علیه السلام به خاطر آن است که «بسم‌اللَّه» کلمه امان و رحمت است، واعلام برائت از کفّار و مشرکان، با اظهار محبّت ورحمت سازگار نیست.(16)

سیماى «بسم اللّه»

1. «بسم‌اللَّه» نشانگر رنگ وصبغه‌ى الهى وبیانگر جهت‌گیرى توحیدى ماست.(17)

2. «بسم‌اللَّه» رمز توحید است وذکر نام دیگران به جاى آن رمز کفر، و قرین کردن نام خدا بانام دیگران، نشانه‌ى شرک. نه در کنار نام خدا، نام دیگرى را ببریم ونه به جاى نام او.(18)

3. «بسم‌اللَّه» رمز بقا ودوام است. زیرا هرچه رنگ خدایى نداشته باشد، فانى است.(19)

4. «بسم‌اللَّه» رمز عشق به خدا وتوکّل به اوست. به کسى‌که رحمان و رحیم است عشق مى‌ورزیم و کارمان را با توکّل به او آغاز مى‌کنیم، که بردن نام او سبب جلب رحمت است.

5. «بسم‌اللَّه» رمز خروج از تکبّر و اظهار عجز به درگاه الهى است.

6. «بسم‌اللَّه» گام اوّل در مسیر بندگى و عبودیّت است.

7. «بسم‌اللَّه» مایه فرار شیطان است. کسى که خدا را همراه داشت، شیطان در او مؤثّر نمى‌افتد.

8. «بسم‌اللَّه» عامل قداست یافتن کارها و بیمه کردن آنهاست.

9. «بسم‌اللَّه» ذکر خداست، یعنى خدایا! من تو را فراموش نکرده‌ام.

10. «بسم‌اللَّه» بیانگر انگیزه ماست، یعنى خدایا هدفم تو هستى نه مردم، نه طاغوت‌ها ونه جلوه‌ها و نه هوس‌ها.

11. امام رضاعلیه السلام فرمود: «بسم‌اللَّه» به اسم اعظم الهى، از سیاهى چشم به سفیدى آن نزدیک‌تر است.(20)

7. بحار، ج‌20 ص 218.

8. هود، 41.

9. نمل، 30.

10. کنزالعمّال، ح 29558.

11. تفسیربرهان، ج‌1، ص‌43.

12. مسند احمد، ج‌3، ص 177 و ج‌4، ص 85.

13. مستدرک، ج‌3، ص‌233.

14. بحار، ج 85، ص 20.

15. سنن بیهقى، ج‌2، ص‌50.

16. تفسیر مجمع‌البیان و فخررازى.

17. امام رضاعلیه السلام مى‌فرماید: بسم‌اللَّه یعنى نشان بندگى خدا را بر خود مى‌نهم. تفسیر نورالثقلین.

18. نه فقط ذات او، بلکه نام او نیز از هر شریکى منزّه است؛ «سبّح اسم ربّک الاعلى» حتّى شروع کردن کار به نام خدا و محمدصلى الله علیه وآله ممنوع است. اثبات‌الهداة، ج‌7، ص‌482.

19. کلّ شى‌ء هالک الاّ وجهه» قصص، 88.

20. تفسیر راهنما.

پیام ها:

1- «بسم‌اللَّه‌الرّحمن‌الرّحیم» در آغاز سوره، رمز آن است که مطالب سوره، از مبدأ حقّ و مظهر رحمت نازل شده است.

2- «بسم‌اللَّه‌الرّحمن‌الرّحیم» در آغاز کتاب آسمانى، یعنى هدایت تنها با استعانت از او محقّق مى‌شود.(21)

3- «بسم‌اللَّه» کلامى که سخن خداوند با مردم و سخن مردم با خدا، با آن شروع مى‌شود.

4- رحمت الهى همچون ذات او ابدى و همیشگى است. «اللَّه الرّحمن الرّحیم»

5 - بیان رحمت الهى در قالب‌هاى گوناگون، نشانه‌ى اصرار بر رحمت است. (هم قالب «رحمن»، هم قالب «رحیم») «الرّحمن الرّحیم»

6- شاید آوردن کلمه رحمان و رحیم در آغاز کتاب، نشانه این باشد که قرآن جلوه‌اى از رحمت الهى است، همان گونه که اصل آفرینش و بعثت جلوه لطف ورحمت اوست. «الرّحمن الرّحیم»

21. شاید معناى اینکه مى‌گویند: تمام قرآن در سوره حمد، و تمام سوره حمد در بسم‌اللَّه، و تمام بسم‌اللَّه در حرف (باء) خلاصه مى‌شود، این باشد که آفرینش هستى و هدایت آن، همه با استمداد از اوست. چنانکه رسالت پیامبر اکرم‌صلى الله علیه وآله نیز با نام او آغاز گردید. «اقرأ باسم ربّک»
    حمد - 1

آیه۲

نکات:
«ربّ» به کسى گفته مى‌شود که هم مالک وصاحب چیزى است و هم در رشد و پرورش آن نقش دارد.

خداوند هم صاحب حقیقى عالم است و هم مدبّر و پروردگار آن. پس همه هستى حرکت تکاملى دارد و در مسیرى که خداوند معیّن کرده، هدایت مى‌شود.

علاوه بر سوره حمد، چهار سوره‌ى انعام، کهف، سبأ وفاطر نیز با جمله «الحمدللّه» آغاز گردیده، ولى فقط در سوره حمد بعد از آن «ربّ العالمین» آمده است.

مفهوم حمد، ترکیبى از مفهوم مدح و شکر است. انسان در برابر جمال و کمال و زیبایى، زبان به ستایش و در برابر نعمت و خدمت واحسان دیگران، زبان به تشکّر مى‌گشاید. خداوند متعال به خاطر کمال و جمالش، شایسته‌ى ستایش وبه خاطر احسان‌ها و نعمت‌هایش، لایق شکرگزارى است.

«الحمدللّه»، بهترین نوع تشکّر از خداوند است. هر کس در هرجا، با هر زبانى، هرگونه ستایشى از هر کمال و زیبایى دارد، در حقیقت سرچشمه‌ى آن را ستایش مى‌کند. البتّه حمد خداوند منافاتى با سپاسگزارى از مخلوق ندارد، به شرط آنکه به امر خداوند و در خط و مسیر او باشد.

خداوند، پروردگار همه‌ى آفریده‌هاست. «و هو ربّ کلّ شى‌ء»(22) آنچه در آسمان‌ها و زمین و میان آنهاست، پروردگارشان اوست. «ربّ السّموات والارض و مابینهما»(23) حضرت على‌علیه السلام مى‌فرماید: «من الجمادات والحیوانات»؛ او پروردگار جاندار و بى‌جان است. «له الخلق والامر تبارک‌اللّه ربّ العالمین» هم آفرینش از اوست و هم اداره‌ى آن، و او مربى و پرورش دهنده‌ى همه است.(24)

مراد از «عالَمین» یا فقط انسان‌ها هستند، مانند آیه 70 سوره حجر که قوم لوط به حضرت لوط گفتند: «أوَ لم ننهک عن العالمین» آیا ما تو را از ملاقات با مردم نهى نکردیم؟ و یا مراد همه‌ى عوالم هستى است. «عالَم» به معناى مخلوقات و «عالَمین» به معناى تمام مخلوقات نیز استعمال شده است. از این آیه فهمیده مى‌شود که تمام هستى یک پروردگار دارد و آنچه در جاهلیت و در میان بعضى از ملّت‌ها اعتقاد داشتند که براى هر نوع از پدیده‌ها خدایى است و آن را مدبّر و ربّ النّوع آن مى‌پنداشتند، باطل است.

22. انعام، 164.

23. شعراء، 24.

24. تفسیر نورالثقلین.

پیام ها:

1- همه ستایش‌ها براى اوست. «الحمدللَّه»(25)

2- خداوند در تربیت و رشد هستى اجبارى ندارد. زیرا حمد براى کارهاى غیر اجبارى است. «الحمدللَّه»

3- همه هستى زیباست و تدبیر همه هستى نیکوست. زیرا حمد براى زیبایى و نیکویى است. «الحمدللَّه»

4- دلیل ستایش ما، پروردگارى اوست. «الحمدللَّه ربّ العالمین»

5 - رابطه‌ى خداوند با مخلوقات، رابطه‌ى دائمى و تنگاتنگ است. «ربّ العالمین» (نقاش و بنّا هنر خود را عرضه مى‌کند و مى‌رود، ولى مربّى باید هر لحظه نظارت داشته باشد.)

6- همه‌ى هستى، تحت تربیت خداوند یکتاست. «ربّ العالمین»

7- امکان رشد و تربیت، در همه‌ى موجودات وجود دارد. «ربّ العالمین»

8 - خداوند هم انسان‌ها را با راهنمایى انبیا تربیت مى‌کند، (تربیت تشریعى) و هم جمادات ونباتات وحیوانات را رشد وپرورش مى‌دهد. (تربیت تکوینى) «ربّ العالمین»

9- مؤمنان در آغاز کتاب (قرآن) با نیایش به درگاه خداوند متعال، «الحمدللّه ربّ العالمین» مى‌گویند و در پایان کار در بهشت نیز، همان شعار را مى‌دهند که «آخر دعواهم أن الحمدللّه ربّ العالمین»(26)

25. الف ولام در «الحمد» به معناى تمام حمد و جنس ستایش است.

26. یونس، 10.
    حمد - 2

آیه۳

نکات:
خداوند رحمت را برخود واجب کرده است، «کتب ربّکم على نفسه الرّحمة»(27) و رحمت او بر همه چیز سایه گسترده است. «و رحمتى وسعت کلّ شى‌ء»(28)

همچنین پیامبر و کتاب او مایه رحمتند، «رحمةً للعالمین»(29) آفرینش وپرورش او براساس رحمت است و اگر عقوبت نیز مى‌دهد از روى لطف است.

بخشیدن گناهان و قبول توبه‌ى بندگان و عیب‌پوشى از آنان و دادن فرصت براى جبران اشتباهات، همه مظاهر رحمت و مهربانى اوست.

27. انعام، 54.

28. اعراف، 156.

29. انبیاء، 107.

پیام ها:

1- تدبیر وتربیت الهى، همراه محبّت و رحمت است. (در کنار کلمه «ربّ»، کلمه «رحمن» آمده است.) «ربّ العالمین الرحمن الرحیم»

2- همچنان که تعلیم نیازمند رحم و مهربانى است، «الرّحمن علّم القرآن»(30) تربیت و تزکیه نیز باید بر اساس رحم و مهربانى باشد. «ربّ العالمین الرّحمن الرّحیم»

3- رحمانیّت خداوند، دلیل بر ستایش اوست. «الحمدللَّه... الرّحمن الرّحیم»

30. الرحمن، 1-2.
    حمد - 3

آیه۴

نکات:
مالکیّت خداوند، حقیقى است و شامل احاطه و سلطنت است، ولى مالکیّت‌هاى اعتبارى، از سلطه‌ى مالک خارج مى‌شود و تحت سلطه‌ى واقعى او نیست. «مالک یوم الدین»

با آنکه خداوند مالک حقیقى همه چیز در همه وقت است، ولى مالکیّت او در روز قیامت و معاد جلوه‌ى دیگرى دارد؛

• در آن روز تمام واسطه‌ها واسباب نسبت به کفار قطع مى‌شوند. «تقطّعت بهم الاسباب»(31)

• نسبت‌ها و خویشاوندى‌ها نسبت به کفار از بین مى‌رود. «فلا انساب بینهم»(32)

• براى کفار مال و ثروت و فرزندان، سودى ندارند. «لاینفع مال و لابنون»(33)

• بستگان و نزدیکان نیز فایده‌اى نمى‌رسانند. «لن تنفعکم ارحامکم»(34)

• نه زبان کفار، اجازه عذر تراشى دارد و نه فکر آنها، فرصت تدبیر. تنها راه چاره لطف خداوند است که صاحب اختیار آن روز است.

لفظ «دین» در معانى گوناگون به کار رفته است:

الف: مجموعه‌ى قوانین آسمانى. «إنّ الدّین عنداللَّه الاسلام»(35)

ب: عمل و اطاعت. «للّه الدّین الخالص»(36)

ج: حساب و جزا. «مالک یوم الدّین»

«یوم الدّین» در قرآن به معناى روز قیامت است که روز کیفر و پاداش مى‌باشد. «یسئلون ایّان یوم الدّین»(37) مى‌پرسند روز قیامت چه وقت است؟

قرآن در مقام معرّفى این روز، مى‌فرماید: «ثم ما ادراک ما یوم الدّین . یوم لا تملک نفس شیئاً و الامر یومئذ للّه»(38) (اى پیامبر!) نمى‌دانى روز دین چه روزى است؟ روزى که هیچ کس براى کسى کارآیى ندارد وآن روز تنها حکم و فرمان با خداست.

«مالک یوم الدّین» نوعى انذار و هشدار است، ولى با قرار گرفتن در کنار آیه‌ى «الرّحمن الرّحیم» معلوم مى‌شود که بشارت و انذار باید در کنار هم باشند. نظیر آیه شریفه دیگر که مى‌فرماید: «نبّى‌ء عبادى انّى أنا الغفور الرّحیم . و أنّ عذابى هو العذاب الالیم»(39) به بندگانم خبر ده که من بسیار مهربان و آمرزنده‌ام، ولى عذاب و مجازات من نیز دردناک است. همچنین در آیه دیگر خود را چنین معرّفى مى‌کند: «قابل التَّوب شدید العقاب»(40) خداوند پذیرنده‌ى توبه مردمان وعقوبت کننده‌ى شدید گناهکاران است.

در اوّلین سوره‌ى قرآن، مالکیتَ خداوند عنوان شده است، «مالکِ یوم الدّین» و در آخرین سوره، مَلِکیت او. «ملک النّاس»

31. بقره، 166.

32. مؤمنون، 101.

33. شعراء، 88.

34. ممتحنه، 3.

35. آل‌عمران، 19.

36. زمر، 3.

37. ذاریات، 12.

38. انفطار، 18 - 19.

39. حجر، 49 - 50.

40. غافر، 3.

پیام ها:

1- خداوند متعال، از جهات مختلف قابل عبادت است و ما باید حمد و سپاس او را به جا آوریم. به خاطر کمال ذات و صفات او که «اللّه» است، به خاطر احسان و تربیت او که «ربّ العالمین» است و به خاطر امید و انتظار رحم و لطف او که «الرّحمن الرّحیم» است و به خاطر قدرت و هیبت او که «مالک یوم الدّین» است.

2- قیامت، پرتوى از ربوبیّت اوست. «ربّ العالمین... مالک یوم الدین»

3- قیامت، جلوه‌اى از رحمت خداوند است. «الرّحمن الرّحیم مالک یوم الدین»
حمد - 4

آیه۵

نکات:
انسان باید به حکم عقل، بندگى خداوند را بپذیرد. ما انسان‌ها عاشق کمال هستیم و نیازمند رشد و تربیت، و خداوند نیز جامع تمام کمالات و ربّ همه‌ى هستى است. اگر به مهر و محبّت نیازمندیم او رحمان و رحیم است و اگر از آینده دور نگرانیم، او صاحب اختیار و مالک آن روز است. پس چرا به سوى دیگران برویم؟! عقل حکم مى‌کند که تنها باید او را پرستید و از او کمک خواست. نه بنده هوى و هوس خود بود و نه بنده زر و زور دیگران.

در نماز، گویا شخص نمازگزار به نمایندگى از تمام خداپرستان مى‌گوید: خدایا! نه فقط من که همه‌ى ما بنده توایم، ونه تنها من که همه‌ى ما محتاج و نیازمند لطف توایم.

خدایا! من کسى جز تو را ندارم «ایّاک» ولى تو غیر مرا فراوان دارى و همه هستى عبد و بنده‌ى تو هستند. «ان کلّ من فى السموات و الارض الاّ اتى الرّحمن عبداً»(41) در آسمان‌ها و زمین هیچ چیزى نیست مگر این که بنده و فرمان بردار خداوند رحمان هستند.

جمله «نعبد» هم اشاره به این دارد که نماز به جماعت خوانده شود و هم بیانگر این است که مسلمانان همگى برادر و در یک خط هستند.

مراحل پرواز معنوى، عبارت است از: ثنا، ارتباط و سپس دعا. بنابراین اوّل سوره‌ى حمد ثناست، آیه‌ى «ایّاک نعبد» ارتباط و آیات بعد، دعا مى‌باشد.

گفتگو با محبوب واقعى شیرین است، شاید به خاطر همین کلمه «ایّاک» تکرار شد.

41. مریم، 93.

پیام ها:

1- ابتدا باید بندگى خدا کرد، آنگاه از او حاجت خواست. «نعبد، نستعین»

2- بندگى، تنها در برابر خداوند رواست نه دیگران. «ایّاک نعبد»

3- گر چه عبادت از ماست، ولى در عبادت کردن نیز نیازمند کمک او هستیم. «ایّاک نعبد و ایّاک نستعین»(42)

4- «ایّاک نعبد و ایّاک نستعین» یعنى نه جبر است و نه تفویض. چون مى‌گوییم: «نعبد» پس داراى اختیار هستیم و نه مجبور. وچون مى‌گوییم: «نستعین» پس نیاز به او داریم و امور به ما تفویض نشده است.

5 - شناخت خداوند و صفات او، مقدمّه دست‌یابى به توحید و یکتاپرستى است. «ربّ العالمین، الرّحمن الرّحیم، مالک یوم الدّین، ایّاک نعبد»

6- از آداب دعا و پرستش این است که انسان خودرا مطرح نکند و خود را در حضور خداوند احساس کند. «ایّاک نعبد...»

7- توجّه به معاد، یکى از انگیزه‌هاى عبادت است. «مالک یوم الدّین ایّاک نعبد»

42. و ما کنا لنهتدى لولا ان هدانا اللَّه» اگر هدایت الهى نبود ما هدایت نمى‌یافتیم. اعراف، 43.
    حمد - 5

آیه۶

نکات:
در قرآن مجید دو نوع هدایت مطرح شده است:

الف: هدایت تکوینى، نظیر هدایت زنبور عسل که چگونه از شهد گلها بمکد و چگونه کندو بسازد. و یا هدایت و راهنمایى پرندگان در مهاجرت‌هاى زمستانى و تابستانى. آنجا که قرآن مى‌فرماید: «ربّنا الّذى اعطى کلّ شى‌ء خلقه ثم هدى»(43) بیانگر این نوع از هدایت است.

ب: هدایت تشریعى که همان فرستادن انبیاى الهى و کتب آسمانى براى هدایت بشر است.

کلمه‌ى «صراط»(44) بیش از چهل مرتبه در قرآن آمده است. انتخاب راه و خط فکرى صحیح، نشانه‌ى شخصیت انسان است.

راههاى غیر الهى متعدّدى در برابر انسان قرار دارد که او باید یکى را انتخاب کند:

• راه خواسته‌ها و توقعات‌هاى خود.

• راه انتظارات وهوس‌هاى مردم.

• راه وسوسه‌هاى شیطان.

• راه طاغوت‌ها.

• راه نیاکان و پیشینیان.

• راه خدا و اولیاى خدا.

انسان مؤمن، راه خداوند واولیاى او را انتخاب مى‌کند که بر دیگر راهها امتیازاتى دارد:

الف: راه الهى ثابت است، بر خلاف راه‌هاى طاغوت‌ها و هوس‌هاى مردم و هوس‌هاى شخصى که هر روز تغییر مى‌کنند.

ب: یک راه بیشتر نیست، در حالى که راه‌هاى دیگر متعدّد و پراکنده‌اند.

ج: در پیمودن آن، انسان به مسیر و مقصد مطمئن است.

د: در پیمودن آن، شکست و باخت وجود ندارد.

راه مستقیم، راه خداست. «انّ ربّى على صراطٍ مستقیم»(45)

• راه مستقیم، راه انبیاست. «انّک لَمِن المرسلین على صراطٍ مستقیم»(46)

• راه مستقیم، راه بندگى خداست. «و أنِ اعبدونى هذا صراط مستقیم»(47)

• راه مستقیم، توکّل وتکیه بر خداست. «مَن یعتصم باللّه فقد هُدىَ الى صراط مستقیم»(48)

• راه مستقیم، یکتاپرستى و تنها یارى خواستن از اوست.(49)

• راه مستقیم، کتاب خداوند است.(50)

• راه مستقیم، راه فطرت سالم است.(51)

انسان، هم در انتخاب راه مستقیم و هم در تداوم آن باید از خدا کمک بگیرد. مانند لامپى که روشنى خود را هر لحظه از نیروگاه مى‌گیرد. «اهدنا الصّراط المستقیم»

در راه مستقیم بودن، تنها خواسته‌اى است که هر مسلمان، در هر نماز از خداوند طلب مى‌کند، حتّى رسول‌اللَّه‌صلى الله علیه وآله و ائمّه اطهارعلیهم السلام از خداوند ثابت ماندن در راه مستقیم را مى‌خواهند.

انسان باید همواره، در هر نوع از کارهاى خویش، اعم از انتخاب شغل، دوست، رشته‌ى تحصیلى وهمسر، راه مستقیم را از خداوند بخواهد. زیرا چه بسا در عقاید، صحیح فکر کند، ولى در عمل دچار لغزش شود و یا بالعکس. پس هر لحظه، خواستن راه مستقیم از خدا، ضرورى است.

راه مستقیم مراتب و مراحلى دارد. حتّى کسانى که در راه حقّ هستند، مانند اولیاى خداوند، لازم است براى ماندن در راه و زیادشدن نورِ هدایت، دعا کنند. «والّذین اهتدوا زادَهم هُدى»(52)

راه مستقیم، همان راه میانه و وسط است که حضرت على‌علیه السلام مى‌فرماید: «الیمین و الشمال مضلّة و الطریق الوسطى‌ هى‌الجادّة»(53) انحراف به چپ و راست گمراهى و راه وسط، جاده‌ى هدایت است.

راه مستقیم یعنى میانه‌روى واعتدال واحتراز از هر نوع افراط وتفریط، چه در عقیده و چه در عمل. یکى در عقاید از راه خارج مى‌شود ودیگرى در عمل و اخلاق. یکى همه کارها را به خدا نسبت مى‌دهد، گویا انسان هیچ نقشى در سرنوشت خویش ندارد. و دیگرى خود را همه کاره و فعّال‌مایشاء دانسته و دست خدا را بسته مى‌داند. یکى رهبران آسمانى را همچون مردمان عادى و گاهى ساحر و مجنون معرّفى مى‌کند و دیگرى آن بزرگواران را در حدّ خدا مى‌پندارد. یکى زیارت امامان معصوم و شهدا را بدعت مى‌داند و دیگرى حتّى به درخت و دیوار، متوسل شده و ریسمان مى‌بندد. یکى اقتصاد را زیر بنا مى‌داند و دیگرى، دنیا و امورات آن را نادیده مى‌انگارد.

در عمل نیز یکى غیرت نابجا دارد و دیگرى همسرش را بى حجاب به کوچه و بازار مى‌فرستد. یکى بخل مى‌ورزد و دیگرى بى‌حساب سخاوت به خرج مى‌دهد. یکى از خلق جدا مى‌شود و دیگرى حقّ را فداى خلق مى‌کند.

اینگونه رفتار وکردارها، انحراف از مسیر مستقیم هدایت است. خداوند دین پا برجا واستوار خود را، راه مستقیم معرّفى مى‌کند.(54) در روایات آمده است که امامان معصوم‌علیهم السلام مى‌فرمودند: راه مستقیم، ما هستیم.(55) یعنى نمونه‌ى عینى و عملى راه مستقیم و اسوه و الگو براى قدم برداشتن در راه، رهبران آسمانى هستند. آنها در دستورات خود درباره‌ى تمام مسائل زندگى از قبیل کار، تفریح، تحصیل، تغذیه، انفاق، انتقاد، قهر، صلح و علاقه به فرزند و ... ، نظر داده و ما را به اعتدال و میانه‌روى سفارش کرده‌اند.(56) جالب آنکه ابلیس در همین صراطِ مستقیم به کمین مى‌نشیند.(57)

در قرآن و روایات، نمونه‌هاى زیادى آمده که در آنها به جنبه‌ى اعتدال، تأکید و از افراط و تفریط نهى شده است. به موارد ذیل توجّه کنید:

• «کلوا و اشربوا و لاتسرفوا»(58) بخورید و بیاشامید، ولى اسراف نکنید.

• «لا تَجعل یدک مَغلولةً الى عُنقک و لاتبسُطها کلّ البَسط»(59) در انفاق، نه دست بر گردن قفل کن - دست‌بسته باش - و نه چنان گشاده دستى کن که خود محتاج شوى.

• «الّذین اذا أنفقوا لم‌یسرفوا و لم‌یقتروا و کان بین ذلک قواماً»(60) مومنان، به هنگام انفاق نه اهل اسرافند و نه اهل بخل، بلکه میانه‌رو هستند.

• «لا تجهر بصلاتک و لاتخافت بها وابتغ بین ذلک سبیلاً»(61) نماز را نه بلند بخوان ونه آهسته، بلکه با صداى معتدل بخوان.

• نسبت به والدین احسان کن؛ «و بالوالدین احساناً»(62) امّا اگر تو را از راه خدا بازداشتند، اطاعت از آنها لازم نیست. «ان جاهداک على ان‌تشرک بى... فلاتطعهما»(63)

• پیامبر هم رسالت عمومى دارد؛ «و کان رسولاً نبیّاً»(64) و هم خانواده خویش را دعوت مى‌کند. «و کان یأمر أهله بالصّلاة»(65)

• اسلام هم نماز را سفارش مى‌کند که ارتباط با خالق است؛ «اقیموا الصّلاة» و هم زکات را توصیه مى‌کند که ارتباط با مردم است. «اتوا الزکاة»(66)

• نه محبت‌ها شما را از گواهى حقّ منحرف سازد؛ «شهداء لِلّه و لو على انفسکم»(67) و نه دشمنى‌ها شما را از عدالت دور کند. «و لا یَجرِمنّکم شَنئان قوم»(68)

• مؤمنان هم دافعه دارند؛ «أشداء على الکفار» و هم جاذبه دارند. «رحماء بینهم»(69)

• هم ایمان و باور قلبى لازم است؛ «امنوا» و هم عمل صالح. «عملوا الصالحات»(70)

• هم اشک و دعا و درخواست پیروزى از خدا لازم است؛ «ربّنا افرغ علینا صبراً»(71) و هم صبورى وپایدارى در سختى‌ها. «عشرون صابرون یغلبوا مأتین»(72) شب عاشورا امام حسین‌علیه السلام هم مناجات مى‌کرد و هم شمشیر تیز مى‌کرد.

• روز عرفه و شب عید قربان، زائر خانه‌ى خدا دعا مى‌خواند و روز عید باید در قربانگاه با خون آشنا شود.

• اسلام مالکیّت را مى‌پذیرد، «الناس مسلّطون على اموالهم»(73) ولى اجازه ضرر زدن به دیگرى را نمى‌دهد و آن را محدود مى‌سازد. «لا ضَرر و لا ضِرار»(74)

آرى، اسلام دین یک بعدى نیست که تنها به جنبه‌اى توجّه کند و جوانب دیگر را فراموش کند، بلکه در هر کارى اعتدال ومیانه‌روى وراه مستقیم را سفارش مى‌کند.

43. طه، 50.

44. صراط» در قیامت نام پلى است بر روى دوزخ که همه‌ى مردم باید از روى آن عبور کنند.

45. هود، 56.

46. یس، 3 - 4.

47. یس، 61.

48. آل‌عمران، 101.

49. بنا بر اینکه الف و لام در «الصراط» اشاره به همان راه یکتاپرستى در آیه قبل باشد.

50. بنابر روایتى در تفسیر مجمع‌البیان، ج‌1، ص 58.

51. بنابر روایتى از امام صادق‌علیه السلام در تفسیر صافى، ج‌1، ص 86.

52. کسى که مى‌گوید «الحمدللَّه ربّ العالمین الرّحمن الرّحیم...» مراحلى از هدایت را پشت سر گذارده است، بنابراین درخواست او، هدایت به مرحله بالاترى است.

53. بحار، ج 87، ص‌3.

54. قل انّنى هَدانى ربّى الى صراط مستقیم» انعام، 161.

55. تفسیر نورالثقلین، ج‌1 ص‌20.

56. در این باره مى‌توان به کتاب اصول کافى، باب الاقتصاد فى العبادات مراجعه نمود.

57. شیطان به خدا گفت: «لاقعدنّ لهم صراطک المستقیم» اعراف، 16.

58. اعراف، 31.

59. اسراء، 29.

60. فرقان، 67.

61. اسراء، 110.

62. بقره، 83.

63. لقمان، 15.

64. مریم، 51.

65. مریم، 15.

66. بقره، 43.

67. نساء، 135.

68. مائده، 8.

69. فتح، 9.

70. بقره، 25.

71. بقره، 250.

72. انفال، 65.

73. بحار، ج‌2، ص 272.

74. کافى، ج‌5، ص 28.

پیام ها:

1- همه‌ى هستى، در مسیرى که خداوند اراده کرده در حرکتند. خدایا! ما را نیز در راهى که خود دوست دارى قرار بده. «اهدنا الصراط المستقیم»

2- درخواست هدایت به راه مستقیم، مهم‌ترین خواسته‌ى یکتاپرستان است. «ایّاک نعبد... اهدنا الصراط المستقیم»

3- براى دست‌یابى به راه مستقیم، باید دعا نمود. «اهدنا الصراط المستقیم»

4- ابتدا ستایش، آنگاه استمداد و دعا. «الحمدللَّه... اهدنا»

5 - بهترین نمونه استعانت از خدا، درخواست راه مستقیم است. «ایّاک نستعین اهدنا اهدنا الصّراط المستقیم»
حمد - 6

آیه۷

نکات:
این آیه راه مستقیم را، راه کسانى معرّفى مى‌کند که مورد نعمت الهى واقع شده‌اند وعبارتند از: انبیا، صدّیقین، شهدا وصالحین.(75) توجّه به راه این بزرگواران و آرزوى پیمودن آن وتلقین این آرزو به خود، ما را از خطر کجروى وقرار گرفتن در خطوط انحرافى باز مى‌دارد. بعد از این درخواست، از خداوند تقاضا دارد که او را در مسیر غضب‌شدگان وگمراهان قرار ندهد. زیرا بنى‌اسرائیل نیز به گفته قرآن، مورد نعمت قرار گرفتند، ولى در اثر ناسپاسى ولجاجت گرفتار غضب شدند.

قرآن، مردم را به سه دسته تقسیم مى‌نماید: کسانى که مورد نعمت هدایت قرار گرفته وثابت قدم ماندند، غضب شدگان و گمراهان.

مراد از نعمت در «انعمتَ علیهم»، نعمتِ هدایت است. زیرا در آیه‌ى قبل سخن از هدایت بود. علاوه بر آنکه نعمت‌هاى مادى را کفّار ومنحرفین ودیگران نیز دارند.

هدایت شدگان نیز مورد خطرند و باید دائماً از خدا بخواهیم که مسیر ما، به غضب و گمراهى کشیده نشود.

مغضوبین در قرآن‌

در قرآن، افرادى همانند فرعون و قارون و ابولهب و امّت‌هایى همچون قوم عاد، ثمود و بنى‌اسرائیل، به عنوان غضب‌شدگان معرّفى شده‌اند.(76)

بنى‌اسرائیل که داستان زندگى و تمدّن آنها در قرآن بیان شده است، زمانى بر مردم روزگار خویش برترى داشتند؛ «فَضّلتُکم على العالَمین»(77) لکن بعد از این فضیلت و برترى، به خاطر رفتار خودشان، دچار قهر و غضب خداوند شدند. «و باؤوا بغضب من اللّه»(78) این تغییر سرنوشت، به علّت تغییر در رفتار و کردار آنان بوده است؛ دانشمندان یهود، دستورات وقوانین آسمانى تورات را تحریف کردند، «یحرّفون الکلم»(79) وتجّار وثروتمندان آنان نیز به ربا وحرام‌خوارى و رفاه‌طلبى روى آوردند، «اخذهم الرّبا»(80) وعامّه مردم نیز در برابر دعوت به جهاد و مبارزه، از روى تن‌پرورى و ترس، از رفتن به جبهه نبرد و ورود به سرزمینِ مقدّس، سر باز زدند. «فاذهب انت و ربّک فقاتلا انّا هاهُنا قاعدون»(81) به خاطر این انحرافات، خدا آنان را از اوج عزّت و فضیلت، به نهایت ذلّت و سرافکندگى مبتلا ساخت.

ما در هر نماز، از خداوند مى‌خواهیم که مانند غضب‌شدگان نباشیم. یعنى نه اهل تحریف آیات و نه اهل ربا و نه اهل فرار از جهاد در راه حقّ، و همچنین از گمراهان نباشیم، آنان که حقّ را رها کرده و به سراغ باطل مى‌روند و در دین و باور خود غلوّ و افراط کرده و یا از هوى و هوس خود و یا دیگران پیروى مى‌کنند.(82)

انسان در این سوره، عشق و علاقه و تولاّى خود را به انبیا و شهدا و صالحان و راه آنان، اظهار و ابراز داشته و از مغضوبان و گمراهان تاریخ نیز برائت و دورى مى‌جوید و این مصداق تولّى و تبرّى است.

ضالّین در قرآن‌

«ضلالت» که حدود دویست مرتبه این واژه با مشتقاتش در قرآن آمده است. گاهى در مورد تحیّر بکار مى‌رود، «و وَجدَک ضالاً»(83) وگاهى به معناى ضایع شدن است، «اضلّ اعمالهم»(84) ولى اکثراً به معناى گمراهى وهمراه با تعبیرات گوناگونى نظیر: «ضلال مبین»، «ضلال بعید»، «ضلال کبیر» به چشم مى‌خورد.

در قرآن افرادى به عنوان گمراه معرّفى شده‌اند، از جمله: کسانى که ایمان خود را به کفر تبدیل کردند،(85) مشرکان،(86) کفار،(87) عصیان‌گران،(88) مسلمانانى که کفّار را سرپرست و دوست خود گرفتند،(89) کسانى که مردم را از راه خدا باز مى‌دارند، کسانى که به خدا یا رسول خدا توهین مى‌کنند، آنان که حقّ را کتمان مى‌کنند و کسانى که از رحمت خدا مأیوسند.

در قرآن نام برخى به عنوان گمراه کننده آمده است، از قبیل: ابلیس، فرعون، سامرى، دوست بد، رؤسا ونیاکان منحرف.

گمراهان خود بستر وزمینه‌ى انحراف را فراهم و گمراه کنندگان از این بسترها و شرایط آماده، استفاده مى‌کنند. بسترهاى انحراف در قرآن عبارتند از: 1. هوسها،(90) 2. بت‌ها،(91) 3. گناهان(92)،4. پذیرش ولایت باطل،(93)5. جهل و نادانى.(94)

75. من یطع‌اللّه والرّسول فاولئک مع الّذین انعم اللّه علیهم من النبیّین والصدّیقین والشهداء والصالحین»، کسانى که خدا و رسول را پیروى کنند، آنان با کسانى هستند که خدا آنها را نعمت داده است، از پیامبران، راستگویان، شهدا و صالحان. نساء، 69 و آیه 59 سوره مریم.

76. در آیات متعدّدى از قرآن ویژگى‌هاى گمراهان و غضب شدگان و مصادیق آنها بیان شده است که براى نمونه به موارد ذیل اشاره مى‌شود:

• منافقان و مشرکان و بدگمانان به خداوند. نساء، 116 و فتح، 6.

• کافران به آیات الهى و قاتلان انبیاء الهى. بقره، 61.

• اهل کتاب که در برابر دعوت به حقّ سرکشى کرده‌اند. آل‌عمران، 110 - 112.

• فراریان از جهاد. انفال، 16.

• پذیرندگان و جایگزین کنندگان کفر با ایمان. بقره، 108 و نحل، 106.

• پذیرندگان ولایت دشمنان خدا و دوستداران رابطه‌ى با دشمنان خدا. ممتحنه، 1.

77. بقره، 47.

78. بقره، 61.

79. نساء، 46.

80. نساء، 161.

81. مائده، 24.

82. قل یا أهل‌الکتاب لاتَغلوا فى دینکم غیرالحقّ ولاتتّبعوا أهواءقوم قدضَلّوا من‌قبل وأضلّوا من قبل و أضلّوا عن سواءالسبیل» بگو: اى اهل‌کتاب! در دینتان به ناحقّ غلوّ نکنید وبه دنبال خواهش‌هاى گمراهانِ پیش از خود نروید، که آنان افراد زیادى را گمراه کرده و از راه راست گمراه شده‌اند. مائده، 77.

83. ضحى، 7.

84. محمّد، 1.

85. من یَتبدّل الکفر بالایمان فقد ضلّ سواء السبیل» بقره، 108.

86. و من یشرک باللَّه فقد ضل ضلالا بعیدا» نساء، 116.

87. و من یکفر باللَّه... فقد ضلّ» نساء، 136.

88. و من یعص اللَّه و رسوله فقد ضل» احزاب، 36.

89. لا تتخذوا عدوى و عدوکم اولیاء... و من یفعله منکم فقد ضل سواء السبیل» ممتحنه، 1.

90. اتّخذ الهه هَواه واضلّه اللَّه» جاثیه، 23.

91. جعلوا لِلّه انداداً لِیضلّوا عن سبیله» ابراهیم، 30.

92. وما یضلّ به الا الفاسقین» بقره، 26.

93. انّه من تولاّه فانّه یضلّه» حج، 4.

94. و ان کنتم من قبله لمن الضّالّین» بقره، 198.

پیام ها:

1- انسان در تربیت، نیازمند الگو مى‌باشد. انبیا، شهدا، صدّیقین وصالحان، نمونه‌هاى زیباى انسانیّت‌اند. «صراط الّذین انعمت علیهم»

2- آنچه از خداوند به انسان مى‌رسد، نعمت است. قهر و غضب را خود به وجود مى‌آوریم.(95) «انعمت، المغضوب علیهم»

3- ابراز تنفّر از مغضوبان و گمراهان، جامعه اسلامى را در برابر پذیرش حکومت آنان، مقاوم و پایدار مى‌کند. «غیر المغضوب علیهم ولا الضّالّین»(96)

95. درباره نعمت «أنعَمتَ» بکار رفته، ولى در مورد عذاب، نفرمود: «غَضبتَ» تو غضب کردى.

96. قرآن سفارش کرده است: «لا تَتولّوا قوماً غَضِب اللّه علیهم» هرگز سرپرستى گروه غضب شدگان الهى را نپذیرید. ممتحنه، 13.
    حمد - 7

[Gharibe Gomnam]

تفسیر صوتی سوره حمد
به ترتیبم هست از بالا به پایین

[haman23451]

بنظرم یا تاپیکی جدید بزنید یا این تاپیک رو برای تفسیر خود بچه ها بزارید.ایده ی خیلی جذابیه.بزار ببینیم چقدر میتونیم بالا بریم در معانی.

[Uranium]

@mahan-hosein-poor
اصلا اشکالی نداره اتفاقا اگر درکنار تفسیرها تو همین تاپیک بحث هم باشه بهتره

[Hhh Hh]

Uranium
سلام
اگه خواستید اینطور بشه مواظب باشید که به قفل شدن تاپیک منجر نشه. چون این از اون موضوعاتیه که اختلاف نظر (مخصوصا این روز ها) ممکنه خیلی توش بوجود بیاد. فقط کافیه ی طرف تعصبی باشه.‌‌‌‌‌.....
بنظرم برای گفت و گو و بحث تاپیک جدا زده بشه

[Uranium]

Hhh Hh سلام عزیزم
اره اینم هست