جزوه

[_سبا_]

%(#3700ff)[به نام خدای مهربون ((:]
%(#0095ff)[سلام !]
%(#ff2f00)[از اسم تاپیک مشخصه که اینجا چه خبره ((:]
ولی ؛
1 %(#ff0011)[لطفا اسپم ندین ! ]
2 %(#bb00ff)[متاسفانه من نظام قدیمم و فقط کار نوشتن توضیحات با منه ! از کتابای شما زیاد سر درنمیارم پس اشکال هاتونو نمیتونم جواب بدم شرمنده ((:]
3 %(#0088ff)[من تا مهر وقت دارم ، همه ی سعیم رو میذارم تا دهم رو براتون تموم کنم ، یازدهم بمونه برای سال بعد ((:]
4 %(#ff6a00)[همون طور که گفتم من نظام قدیمم ، نه کلا ندونم تو زیست چه خبره ! نه ! این طوریام نیست ؛ ولی گل بی عیب خداست ! هر جا ایرادی چه تایپی ، چه لفظی و چه غیر لفظی //: دیدید حتما حتما بهم اطلاع بدید تا ویرایش شه ((: مچکرم ((: بدین منظور درِ چت باکسِ من به روی همه ی شما عزیزان باز است ! و حتی نیازی به فالو نیست !]
%(#0011ff)[یاعلی]
@دانش-آموزان-نظام-جدید-آلا
@دانش-آموزان-آلاء
@خیرین-کوچک-دریا-دل

[_سبا_]

جلسه یک : گفتار یک - زیست شناسی چیست ؟
مدت زمان : 32 دقیقه
توضیحات :
مقدمه : زیست شناسی چیه ؟ به چی میتونیم بگیم جانداره و دارای حیات ؟ زیست شناسی کجاها در زندگیِ ما دخیله ؟ در کجا ها به کار ما میاد ؟ و صحبت های کوچکی از انواع سلول ها ، گستره ی حیات که از اتم شروع میشه و در نهایت به زیست کره میرسه و ما کجای این مجموعه هستیم ؟
.
پروانه ی مونارک یک گیاه خواره . پروانه ی مونارک هر ساله پنج هزار کیلومتر مهاجرت میکنه بدون این که مسیر رو اشتباه بره . در بدن پروانه ی مونارک یاخته های عصبی , نورون , هایی وجود داره که این سلول ها ، جایگاه خورشید و جهت مقصد رو برای پروانه ی مونارک تشخیص میده .
ما در زیست شناسی جاندارن یا فرآیند های زیستی رو به صورت علمی بررسی میکنیم .
محدوده ی علم زیست شناسی : مثالِ دیابت ;
اندامی داریم در بدن به نام پانکراس یا لوزالمعده . پانکراس دو بخش داره . بخش درون ریز و بخش برون ریز . بخش برون ریز قوی ترین آنزیم های گوارشی رو میسازه . بخش درون ریز ، جزایر لانگر هانس ، دو تا هورمون میسازه و وارد خون میکنه به نام های انسولین و گلوکاگون . انسولین وظیفه داره که قند اضافی موجود در خون رو در ماهیچه و بافت ذخیره کنه و به این ترتیب میزان قند خون رو پایین بیاره . در بیماری دیابت نوع یک ، بدن به جزایر لانگرهانس حمله میکنه . در نتیجه میزان انسولین پایین میاد . برای درمان این بیماری ، به افرادِ مبتلا انسولین تجویز میشه . ساختِ انسولینِ موردِ نیازِ این بیماران در حوزه ای از زیست شناسی انجام میشه به نام مهندسی ژنتیک .
اصلاح محصولات کشاورزی هم در محدوده ی علم زیست شناسی قرار داره . مثلا میتونیم در مهندسیِ ژنتیک ، با وارد کردن ژنی به گیاهان سرعت و کیفیت میوه دادن اون ها رو بهبود ببخشیم .
با کشفِ دی ان ای ، مواردی مثل تشخیص هویت افراد و آزمایش های ژنتیک ، جهت بررسی وجود بیماری های ژنتتیکی در نسل افراد ، وارد محدوده ی علم زیست شناسی شد .
اساس علوم تجربی مشاهده است و به همین علت فقط مباحث قابل مشاهده در علوم تجربی بررسی میشه و مباحثی که قابل مشاهده یا قابل لمس نیستند کنار گذاشته میشوند . مشاهده های ما شاملِ دو نوعِ مستقیم و غیر مستقیم میشه .
یکی از ویژگی های علم زیست شناسی ، بررسی حیاتِ . به یک سنگ میشه گفت جاندار ؟ برای پاسخ به این سوال ما هفت ویژگی رو برای جانداران معرفی میکنیم :

• یاداوری : تمام جانداران روی کره ی زمین در یکی از این پنج فرمانرو قرار میگیرند :
  1 - جانوران
  2 - گیاهان
  3 - باکتری ها
  4 - قارچ ها
  5- آغازیان

ویژگی های جانداران : نکته : « سلول یا یاخته ، هر هفت ویژگی حیات را دارد »
نکته : « این هفت ویژگی در همه ی جانداران صدق میکنه »
1 - نظم و انسجام : برای مثال در یک یاخته همه ی اندامک ها نظم و انسجام خاصی دارند مثلا ریبوزوم پروتئین تولید میکنه ، میتوکندری انرژی بسته بندی میکنه و ...
2 - هم ایستایی یا هوموستئازی : محیط پیرامون یک جاندار پیوسته در حال تغییره اما محیط بدن انسان باید در شرایطِ ثابتی نگه داشته بشه که به این فرآیند ثابت نگه داشته شدن محیط و شرایط بدن ، هم ایستایی گفته میشه . مثال ) وقتی که غذای شور میخوریم سدیم کلریدِ خون بالا میره ، برای جلوگیری از بهم ریختن ثباتِ میزانِ سدیم کلرید ، مقدار اضافی اون از طریق ادرار دفع میشه .
3 - رشد و نمو
رشد : یعنی بزرگ شدن قسمت هایی که جاندار داشته و اگر قراره قسمتی ایجاد بشه ، قسمتیه که قبلا بوده . مثال ) رشد کردن اندازه ی دست انسان از نوزادی تا نوجوانی ، یا رشد کردن مجدد مو ها پس از کوتاه کردنِ آن ها .
نمو : عبور از یک مرحله به مرحله ی جدید ، کسب یک ویژگی که قبلا نبوده . مثال ) رشد موی سبیل در آقایان هنگام بلوغ - گل دادنِ گیاهی که تا بحال گل نداشته است .
« رشد و نمو در تمامی جانداران دیده میشود »

4 - کسب انرژی : جانداران برای ادامه ی حیات به انرژی نیاز دارند . مثال )
غذا ← گلوکز ( غذای اصلی سلول ) ← میتوکندری ← ATP (بسته بندی انرژی )
ما غذا میخوریم تا در فرآیند گوارش به گلوکز برسیم . این گلوکز غذای اصلی سلول های بدن ماست که در اندامکِ میتوکندری به صورت بسته های انرژیی به نام ATP درمیاد .
5 - پاسخ به محیط : جاندار نسبت به محیط اطرف خودش بی تفاوت نیست و واکنش هایی نشون میده مثل خم شدن ساقه ی گیاه به سمت نور .
6 - سازش با محیط : جاندار برای اینکه بتونه در محیط زندگیِ بهتری داشته باشه ، خودش رو با محیط اطرف وفق میده . مثال ) تفاوت سبکِ زندگی انسان های ساکن مناطق سردسیر و گرمسیر - رنگِ سفید موهای خرس قطبی برای استتار و شکار بهتر .
7 - تولید مثل : شاملِ دو نوع جنسی و غیر جنسی .
جنسی : دو والد شرکت میکنند و فرزند کم و بیش شبیه والدین است .
غیر جنسی : یک والد شرکت میکند و فرزند از نظر ژنتیکی و ظاهری کاملا مشابه والد خود است .
#پارت_یک

[_سبا_]

جلسه یک : گفتار یک - زیست شناسی چیست ؟
مدت زمان : 32 دقیقه
توضیحات :
گستره ی حیات :
کوچک ترین واحد گستره ی حیات : اتم
کوچک ترین واحدِ زنده ی گستره ی حیات : سلول
سلول ها به دو گروه تقسیم میشوند :
1 - یوکاریوت : { شامل : جانوران ، گیاهان ، قارچ ها و آغازیان } = هسته دارند ( ماده ی ژنتیک ان ها در اندامک هسته قرار دارد ) / اندامک های مختلفی دارند / بعضی مانند گیاهان ، دیواره ای با جنس متفاوت از پروکاریوت ها دارند .
2 - پروکاریوت ها : { شامل : باکتری ها و سیانو باکتری ها } = هسته ندارند ( ماده ی ژنتیک ان ها در بخشی از سیتوپلاسم به نام ناحیه ی نوکلئوئیدی قرار دارد ) / اندامک ندارند / دیواره دارند
اندامک : واحدِ ساختاری از سلول است که غشایی اطراف آن را فرا گرفته است . مثل میتوکندری .
ریبوزوم : غشا ندارد و اندامک نیست اما وظیفه ی پروتئین سازی را بر عهده دارد .
.
یاخته کوچک ترین واحد زنده ی حیات است که از مولکول هایی در تعاملِ با هم ساخته شده . به این تعاملِ مولکولی حیات گفته میشه .
.
4 مولکول مهم زیستی :

• 1-پروتئین : اکثر آنزیم ها پروتئینی اند . یه سری از هورمون ها پروتئینی اند . پروتئین ها مجموعا در سلول خیلی کارایی دارند .
  2- لیپید ها ( چربی )
  3- کربوهیدارت (قند ها )
  4- نوکلئیک اسید ها : دئوکسی ریبونکلئیک اسید ( DNA ) - ریبونوکلئیک اسید ( RNA )

.
چند تا یاخته یک تیم رو تشکیل میدن ( وظیفه ی خاصی انجام میدن ) و کنار هم قرار میگیرند و به بافت تبدیل میشن .
چهار بافت اصلی در انسان :

• 1- پوششی : پوشاننده ی سطح بدن ، حفره ها و مجاری
  2- بافت پیوندی : شامل خون ، استخوان ، غضروف و . . .
  3- بافت ماهیچه ای
  4- بافت عصبی : سازنده ی دستگاه مغز و اعصاب
  .

بافت ها هم تیم هایی رو به عنوان اندام تشکیل میدهند . مثل ) مغز ( پیچیده ترین اندام ) ، قلب و . . .
.
اندام ها هم با هم تیم میشوند و هدف مشترکی رو دنبال میکنند و دستگاه ها رو تشکیل میدهند .مثال ) اندام هایی مثل روده و معده هدفِ مشترکِ هضم و جذب غذا رو دنبال میکنند و دستگاهِ گوارش رو میسازند . - دستگاه تنفس - دستگاه عصبی .
.
دستگاه ها کنار هم قرار میگیرند و جاندار رو میسازند . جانداران شاملِ پنج گروه اصلی { جانوران ، گیاهان ، پروکاریوت ها ، آغازیان ، قارچ ها }
.
چند جاندار در کنار یکدیگر قرار میگیرند و یک جمعیت رو میسازند .
جمعیت : مجموعه افرادی که متعلق به یک گونه اند ، در یک مکان و در یک زمان زندگی میکنند .
نکته : جاندارنی متعلق به یک گونه اند که بتوانند با یکدیگر آمیزش کنند و زاده هایی زیستا و زایا به وجود بی آورند .
زیستا : بتواند زندگی کند .
زایا : عقیم نباشد .
چند جمعیت در کنار یکدیگر که باهم تعامل دارند ؛ یک اجتماع زیستی رو میسازند .
ویژگی خاصِ اعضای یک اجتماع زیستی ؛ زنده بودنِ همه ی آن هاست .
.
به تعامل اجتماع های زیستی با محیط غیر زنده ، بوم سازگان گفته میشه . بوم سازگان میتونه انواع مختلفی داشته باشه ، مثل بوم سازگان خشکی ( مثل جنگل ) و بوم سازگان آبی ( مثل دریا )
.
به تعامل چند بومسازگان با همدیگه ، زیست بوم گفته میشه . مثل جنگلی که از وسطش رودی رد میشه .
زیست کره : هر جایی از کره ی زمین که بشه زیست کرد !

اتم ← مولکول ← اندامک ← یاخته ← بافت ← اندام ← دستگاه ← جاندار ← جمعیت ← اجتماع ← بوم سازگان ← زیست بوم ← زیست کره

#پارت دو

[دنیا اسکندری]

این پست پاک شده!

[Abdollah_r]

این پست پاک شده!

[Abdollah_r]

این پست پاک شده!

[_سبا_]

جلسه دو : گفتار دو و گفتار سه از فصل یک در این جلسه بررسی میشه .
%(#ff0000)[#پارت_یک] : گفتار یک ، مهندسی ژنتیک

/. به اجتماع میکرو ارگانیسم ها ، میکروبیوم گفته میشه .

• جاندارن , و نه صرفا میکرو ارگانیسم ها با یکدیگر هم زیستی دارند .
• انواع همزیستی ( روابط و تعاملات بین جاندارن ) :
  الف . همیاری : در ان هر دو طرف سود میبرند .
  ب . همسفرگی : در آن یک طرف سود میبرد و طرف دیگر نه سود و نه زیان .
  ج . انگلی : یک طرف سود میبرد و طرف دیگر زیان میبیند .
• بین میکرو ارگانیسیم های روده و انسان رابطه ی همزیستی از نوع همیاری وجود دارد . میکرو ارگانیسیم ها با آنزیمِ سلولازِ خود ، سلولز را به گلوکز تجزیه کرده و گلوکز را مورد استفاده ی خود قرار میدهند ، در عوض ویتامین B و K برای انسان تولید میکنند .

/. کل چیزی فراتر از اجتماع اجزا است .

• کل نگری و جزئی نگری در این جلسه بررسی می شوند .
• محققان و دانشمندان امروزی کل نگری را جایگزین روش جزئی نگری کرده اند .

/. نگرش بین رشته ای ، اخلاق زیستی و حقوق زیستی در این جلسه بررسی می شوند .

• مثال : ساخت تجهیزات لازم در اتاق عمل ها توسط مهندسان پزشکی

/. فناوری نوین

• در گذشته برای بررسی یک سلول لازم بود تا سلول کشته شود . امروزه با پشیرفت علم سلول های زنده و حتی مولکول های درشت مثل پروتئین ها مورد مشاهده قرار میگیرند .
• مندل : ژن ها تعیین کننده ی صفات ما هستند . برای ساخته شدن هر صفت ژنی از پدر و ژنی از مادر کنار هم قرار میگیرند . در مهندسی ژنتیک پیش بینی می شود که فردی با این صفات چه فرزندی میتواند در آینده داشته باشد .
• دستور ساخت ژن در همه یکسان است .
• میتوانیم ژن تعیین کننده ی صفت را به یک جاندار دیگر وارد کنیم . جاندار مورد نظر تحت شرایطی ، صفت را اجرا میکند .
• دستور ساخت پروتئین ها را ژن ها میدهند .
• بسیاری از اختلالات و بیماری ها انسان بخاطر عدم وجود یک پروتئین خاص است .
  مثال : فرد هموفیل ( هموفیلی یک بیماری ارثی است که فرد مبتلا توانایی انعقاد خون را ندارد ) پروتئین فاکتور انعقادی شماره ی 8 را ندارد . فرد مبتلا به دیابت نوع یک انسولین کافی ندارد .
  ◄ در مهندسی ژنتیک میتوان فاکتور انعقادی 8 و انسولین را ساخت و در اختیار بیمار قرار داد .
• ژن انسولین به باکتری ( چون سرعت تولید مثل بالایی دارد ) وارد میشود . باکتری با تقسیم های پی در پی نسخه های زیادی از ژن را تولید میکند . بعد ژن را وارد گاو میکنیم ، پروتئین انسولین در شیر گاو ظاهر میشود و بعد از استخراج آن از شیر گاو مورد استفاده قرار میگیرد .
• مهندسی ژنتیک در ساخت واکسن هم کاربرد دارد . واکسن دیگر میکروب کشته شده یا ضعیف شده نیست . بلکه آنتی ژن ( کارت شناسایی پروتئینی میکروب ) است که با مهندسی ژنتیک تولید میشود .
• جانداری که ژن را به او داده ایم و تحت دست ورزی ژنتیکی قرار گرفته ، تراژن نام دارد .

[_سبا_]

جلسه دو / ادامه
%(#ff0000)[#پارت_دو] : زیست شناسی در خدمت انسان
/. انرژی :

• تجدید پذیر : مثل انرژی باد ، خورشید ، آب های روان
• تجدید ناپذیر : سوخت های فسیلی ( بنزین ، گازوئیل ، نفت و ... )

/. انسان و همه ی جاندارن به انرژی نیاز دارند .

• غذا ← گوارش ← گلوکز C6H12O6 ( تولید شده در فتوسنتز ) ← میتوکندری ← ATP

/. سنتز = ایجاد ، هیدولیز = تجزیه
/. ما گلوکز تولید نمیکنیم ! گیاه تولید میکنه .
/. ما به صورت مستقیم یا غیر مستقیم به گیاهان وابسته ایم .

• منبع غذایی ما گیاهان هستند . پس ما باید شناخت بیشتر و همچنین بهره وری بیشتری از گیاهان داشته باشیم .
• شناخت بیشتر گیاهان ما رو به منبع غذایی بیشتر و با کیفیت تر و بهتر میرسونه .
• گیاهان خودرو : سرعت تولید مثل بالا - وفق پذیری بالا با هر شرایط محیطی - سرعت رشد بالا / فایده ی این شناخت میتونه این باشه که ژنی که باعث میشه برای مثال این گیاه سرعت رشد بالایی داشته باشه رو انتقال بدیم به گیاهان زراعی . همین طور این شناخت میتونه در انتخاب مصنوعی برای ما مفید باشه .

/. روابط گیاهان زراعی با محیط :

• گیاه علاوه بر آب ، نور کربن دی اکسید مورد نیاز برای فتوسنتز مواد معدنی هم لازم داره . مواد معدنی مثل فسفر و نیتروژن .
• 78 % نیتروژن به صورت N2 در هواست . این شکل از نیتروژن برای گیاه قابل جذب نیست . گیاه فقط میتونه نیتروژن رو بهصورت آمونیاک یا نیترات جذب کنه . باکتری هایی در خاک داریم که نیتروژن موجود در هوا رو به نیتروژن قابل استفاده ی گیاه تبدیل میکنند .

/. مجموعه خدماتی که در دسترس موجودات زنده ی یک بوم سازگان است ، خدمات بوم سازگان نام دارد . خدمات بوم سازگان به میزان تولید کنندگی بستگی دارد .

• وقتی سطح شرایط جانداران تولید کننده ی بوم سازگان پایین بیاد در نهایت سطح منابع غذایی ما پایین میاد . خشک شدن دریاچه ی ارومیه به علت هایی مثل سد سازی اشتباه ، خشک سالی ، حفر چاه های بی رویه ؛ شرایط رو برای تولید کننده ها نامناسب کرده .

/. جنگل زدایی :

• تغییر آب و هوا
• کاهش تنوع زیستی
• فرسایش خاک

/. استفاده ی بی رویه ی سوخت های فسیلی

• افزایش کربن دی اکسید
• آلودگی هوا
• گرم شدن کره ی زمین ← آب شدن یخچال های قطبین

/. یک چرخه ی تجدید پذیر :

• دانه های روغنی ( زیتون ، سویا ) ←← استخراج ←← نفت خام گیاهی ←← تصفیه ←← نفت خام تصفیه شده ←← واکنش با نوعی الکل ←← 1 . انرژی تجدید پذیر ( گازوئیل زیستی که سرطان زا نیست و باران اسیدی هم نداره ) . 2. گلسیرین

/. گیاهان سرشار از سلولز هستند و یکی از فواید سلولز ساخت نوعی الکل است .

/. برای افزایش بهره وری سلولز :

• انتخاب مصنوعی گیاهان
• ساخت سلولاز
• گیاهان تولید کننده ی سلولز رو تحت دست ورزی ژنی قرار بدیم .

/. پزشکی شخصی : هر فرد منحصر به فرده .

• کاربرد در درمان ، از روی ژن های منحصر به فردی که بیمار داره به دارو درمانی بپردازیم .
• پیش بینی در مورد بیماری هایی که احتمال داره فرد با توجه به ژن هاش بهشون مبتلا بشه .