توضیحات زیست یازدهم صفر تا صد استاد موقاری
-
*بعد از تماس غشای اسپرم با اووسیت جدار لقاحی ایجاد می‌شود ⇜ جدا لقاحی در لایۀ داخلی ایجاد می‌شود .
*بعد از ایجاد جدار لقاحی هنوز هم اسپرم‌ها می‌توانند از لایه بیرونی رد شوند.
*مواد جدار لقاحی قبل از لقاح ساخته شده است.
غشای هسته ها (برای فرایند لقاح) ⇐ برای اسپرم ⇜ تجزیه، برای اووسیت ثانویه⇜ تجزیه (برای شروع میوز ۲)، برای تخمک ⇜ تشکیل، برای تخمک ⇜ تجزیه، برای زیگوت ⇜ تشکیل
*البته در پایان میوز ۲ ⇜ برای دومین جسم قطبی ⇜ تشکیل غشا داریم ولی خب از داستان لقاح دومین جسم قطبی بیرون است. -
*وقتی دو لقاح موفق هست امکان دارد بیش از ۲ اووسیت آزاد شده باشد و فقط دوتا از آنها موفق به لقاح شده‌اند.
*در دو قلوی ناهمسان ممکن است دو جنسیت مختلف باشد اما در دوقلوی همسان قطعا باید هم جنسیت باشند.
*اگر دو قلویی هم جنسیت باشند الزاما همسان نیستند، اما اگر دوقلویی هم جنسیت نباشند قطعا ناهمسان هستند.
*هم سلول های حاصل از میتوز زیگوت در تشکیل بافت ها و اندام های جدید حضور ندارند.
*در دوقلوی همسان ما می‌توانیم پدیده چسبندگی را ببینیم.
همسان (لقاح، اسپرم، زیگوت) ⇐ مرحله اول : تعداد بلاستوسیت به تعداد قلوها، تعداد تروفوبلاست به تعداد قلوها، تعداد توده های درونی به تعداد قلوها، تعداد کورین و آمنیون و حفره‌ی کوریونی وآمنیونی و کیسه زرده به تعداد قلوها، تعداد جفت به تعداد قلوها، تعداد لایه های زاینده تعداد قلوها ×۳
مرحله دوم: تعداد بلاستوسیت به تعداد قلوها، تعداد تروفوبلاست به تعداد قلوها، تعداد توده های درونی به تعداد قلوها، تعداد کورین و آمنیون و حفره‌ی کوریونی و آمنیونی و کیسه زرده به تعداد قلوها، تعداد جفت به تعداد قلوها، تعداد لایه های زاینده به تعداد قلوها×۳ -
*در بندناف سه رگ وجود دارد ⇜ ۲ سرخرگ و یک سیاهرگ
*در سرخرگ بندناف خون تیره است و خون سیاهرگ روشن است.
مواد تغذیه‌ای (O2. موادمغذی....) ⇜ در گردش خون مادر (از آئورت) ⇜ رگ های رحم می ریزد ⇜ اطراف زوائد انگشتی ⇜ انتقال مواد تغذیه‌ای(بیشتر از انتشار) ⇜ وارد رگ های درون زوائد می‌شود ⇜ سیاهرگ های بندناف ⇜ جنین ⇜ مواد دفعی جنین ⇜ ۲ سرخرگ بند ناف (خون تیره) ⇜ رگ های درون زوائد ⇜ انتقال به خون (نادری) اطراف زوائد (بیشتر از انتشار) ⇜ وارد گردش خون مادر می‌شود ⇜ دفعتبادل: ۱_ از جنین به مادر ⇜ مواد دفعی (CO2. مواد زائد نیتروژن دار)
۲_ از مادر به جنین ⇐ ۱_مواد مفید ⇜ مغذی: گلوکز، آمینواسید_ویتامین ها, گازی: O2, بغضی پادتن ها: برای حفاظت از جنین
۲_مواد غیر ضروری مضر ⇜ عوامل بیماری زا: مانند HIV, موادمضر: نیگوین_کوکائین/_الکل, بعضی داروها
*مادران باردارممکن است تا پایان هفته چهارم بعد از لقاح هنوز از بارداری خود مطلع نباشند. -
آقا⇐ بلوغ ⇜ اسپرماتوگونی (نزدیک سطح لوله اسپرم ساز) ⇜ میتوز ⇜ اسپرماتوسیت اولیه ⇜ میوز ۱ ⇜ اسپرماتوسیت ثانویه ⇜ میوز ۲، تمایز ⇜ اسپرماتید ⇜ اسپرم ⇜ از بیضه خارج ⇜ لوله اپیدیدیم ⇜ لوله اسپرم بر ⇜ حین عبور از کنار و پشت مثانه ⇜ یک جفت وزیکول سمینال ⇜ ۲ مجرای اسپرم بر، در زیر مثانه ⇜ وارد پروستات ⇜ میزراه ⇜ یک جفت غده پیازی میزراهی متصل به میزراه ⇜ انزال ⇜ مایع منی حاصل اسپرم ها ⇜ واژن ⇜ گردن رحم ⇜ رحم ⇜ در لوله فالوپ ⇜ رسیدن اسپرم و اووسیت ثانویه بهم ⇜ عبور اسپرم با فشار لایه خارجی اووسیت ثانویه ⇜ حین عبور ⇜ کیسه آکزوزوم پاره ⇜ آنزیم های هضم کننده ⇜ تجزیه لایه داخلی (همان بخش نفوذ) ⇜ تماس غشای اسپرم و اووسیت ⇜ ادغام غشای اسپرم و اووسیت + تشکیل جدار رحمی ⇜ ورود سر اسپرم به اووسیت ثانویه ⇜ اووسیت ثانویه میوز۲ را کامل می‌کند، تجزیه پوشش هسته تخمک و رها شدن ۲۳ کروموزوم هاش به سیتوپلاسم ⇜ اختلا کروموزوم ها ⇜ تشکیل غشا دور هسته جدید ⇜ زیگوت ⇜ توده ۲ یاخته‌ای ⇜ توده ۴ یاخته‌ای ⇜ توده ۸ یاخته‌ای ⇜ مورولا (۱۶ یاخته‌ای) ⇜ وارد رحم ⇜ بلاستوسیت ⇜ جایگزینی ⇜ تشکیل کوریون و آمنیون ⇜ ایجاد جفت و بندناف و ترشح HCG (تشکیل جسم زرد)
خانم⇐ اووگونی ⇜ میتوز ⇜ اووسیت اولیه ⇜ میوز ۱ ⇜ در پروفاز ۱ متوقف ⇜ بلوغ ⇜ حداکثر غلضت استروژن (روز ۱۳)، حداکثر غلضت LH و FSH (روز ۱۴) ⇜ میوز ۱ کامل می‌شود ⇜ تشکیل اووسیت ثانویه (و اولین جسم قطبی) ⇜ تخمک گذاری (روز ۱۴) ⇜ تشکیل جسم زرد ⇜ اووسیت ثانویه خارج شده از فولیکول ⇜ حرکات زوائد انگشت مانند قسمت شیپور فالوپ ⇜ وارد لوله فالوپ⇜ اووسیت ثانویه با همراه سلول های باقی مانده فولیکولی ⇜ با حرکات (زنش مژک های دیوارۀ لوله رحم + انقباض ماهیچه صاف دیواره ⇜ به سمت رحم حرکت می‌کند. -
نکات متنی بالای صوت نگاری ⇐ ۱_همزمان ⇜ تشکیل جفت در لایه های زاینده ⇜ ابتدا رگ های خونی و روده ⇜ سپس ⇜ جوانه های دست و پا
۲_ زمانی ها ⇜ انتهای ماه اول: اندام های اصلی شروع به تشکیل _ آغاز ضربان قلب، انتهای ماه دوم: همۀ اندام شکل مشخص می‌گیرند، انتهای ماه سوم (انتهای سه ماهه اول): مشخص شدن اندام های جنسی _ جنین دارای ویژگی های بدنی قابل تشخیص، انتهای سه ماهه دوم و سوم: به سرعت رشد جنین _ شروع عمل اندام ها -
*صد در صد در تولید مثل جنسی دونفر نقش ندارند معمولا اینطور است.
*لقاح خارجی را در اکثر ماهی ها می‌توان دید نه همه ماهی ها. برخی از ماهی‌ها لقاح داخلی دارند.
*لقاح خارجی را در بی مهرگان و مهره داران می‌شود دید نه همۀ آنها.
*همۀ حشرات لقاح داخلی دارند.
*لقاح خارجی فقط در آب انجام می‌شود اما لقاح داخلی هم می‌تواند درخشکی باشد هم در آب.
*جانوری که توانایی زندگی در خشکی را دارد می‌تواند لقاح خارجی بدهد (دوزیستان).
*همۀ سخت پوستان لقاح داخلی دارند.
*لقاح در بدن هرکدام انجام شود گامت همان فرد ازدبدن خارج نمی‌شود.
*هرجایی که بحث گامت هست اسپرم توانایی حرکت دارد و تخمک توانایی حرکت نداردوو اندوخته غذایی با تخمک است.
انواع لقاح ⇐ ۱_ داخلی ⇜ نوع جانور براساس مهره: هم مهره دار و هم بی مهره، نوع جانور براساس محل زیست: هم آبزی هم خشکی زی، محل انجام لقاح : هم در خشکی هم در آب، محل تسکیل زیگوت: معمولا در بدن ماده، خروج گامت: معمولا فقط نر، استفاده از اندوخته غذایی تخمک (چندروز اول): +، گامت هاپلوئید: +، حفاظت و تغذیه جنین: +
۲_ خارجی ⇜ نوع جانور براساس مهره: هم بی مهره هم مهره دار، نوع جانور براساس محیط زیست: هم آبزی هم خشکی زی، محل نجام لقاح: فقط آب، محل تشکیل زیگوت: فقط در آب، خروج گامت: هم نر هم ماده، استفاده از انداخته غذایی تخمک (چندروز اول): +، گامت هاپلوئید: +، حفاظت و تغذیه جنین: _ -
*بکرزایی را هم در مهره داران هم در بی مهره ها می‌توان دید.
*به طور معمول همۀ گامت ها توانایی تقسیم ندارند اما ممکن است گامت توانایی تقسیم هم داشته باشد.
*اسپرم (گامت نر) هرگز توانایی تقسیم ندارد.تخم گذارها ⇐ ۱_ لقاح داخلی ⇜ (پرندگان، خزندگان، پستاندار تخم گذار (پلاتیپوس) (مهره‌داران))
۲_ لقاح خارجی ⇜ (دوزیستان ماهی ها (نه همه) (مهره داران)) بی مهرگان آبزی (بسیاری) -
-
*ریشه های افشون از جوانه های جانبی ساقه (ریزوم) تولید شده‌اند.
*فقط سیب زمینی بین مثال های کتاب دو نوع ریشه زیر زمینی دارد.
مقایسات ⇐۱_ ریزوم _ غده _ ساقه رونده ⇜ گیاه جدید از رشد جوانه ها ⇜ برخلاف پیاز (گیاه جدید ازپیازهای کوچیک)
۲_ فقط ساقه رونده ⇜ روی خاک رشد می‌کند (زیرخاکی نیست)
۳_ فقط ساقه رونده ⇜ دارای توانایی فتوسنتز و سبز رنگ
۴_ فقط ساقه رونده و ریزوم ⇜ افقی رشد می‌کند.
۵_ فقط غده ⇜ ذخیره غذایی دارد.
۶_ ساقه‌ای افقی رشد نمی‌کند ⇜ قطعا زیرزمینی است (پیاز)تولید مثل غیر جنسی ⇐ ۱_ انسانی ⇜ قلمه زدن: قطعه از ساقۀ جوانه دار، پیوند زدن: جوانه یا شاخه ⇠ پیوند برگ، خوابانیدن: ساقه یا شاخه، فن کشت بافت: یاخته یا قطعی از بافت
۲_ خود گیاه (تولید مثل رویشی) ⇐ توسط ریشه (درخت آلبالو)، توسط ساقه ⇜ تخصص یافته ⇜ ریزوم: زنبق. غده: سیب زمینی. پیاز: پیاز _ لاله _ نرگس. ساقه رونده: توت فرنگی، توسط برگ (بنفشه آفریقایی) -
*گل فقط گلبرگ نیست.
*همۀ گل ها چهار بخش هستند⇜ گلبرگ، کاسبرگ، پرچم و مادگی
*هر ساک معمولا چهار کیسه گرده دارد.
*برای همۀ گیاهان مادگی تک برچه ای نیست.
*گل کامل قطعا دوجنسی است و توانایی دگر لقاحی دارد.
*گل که کامل نیست ممکن است دو جنسی باشد ممکن است تک جنسی باشد. -
*از یاخته مادر (۲n) تا اسپرم (n): ۱ میوز + ۲ میتوز
*چه اسپرم چه تخم زا تولیدشان در تخمدان است.
از یاخته پارانشیم (2n) تا تشکیل کیسۀ رویانی: ۱ میوز + ۳ مرحله میتوز (۷ تا تقسیم میتوز با ۶ سیتوکینز) ⇜ ساختار کیسۀ رویانی: ۷ سلول (۸ هسته)
پرچم معادل مادگی است.
ساک معادل تخمدان است.
کیسه گرده معادل با تخمک است.
دانه گرده رسیده معادل با کیسۀ رویانی است.
*پیاز فقط در تک لپه‌ای هاست. -
*اغلب گرده افشانی توسط حشرات انجام می‌شود (پستاندار مثل: خفاش، پرنده مرغ شب خوان)
*مورد گرده افشانی ممکن است اصلا زنده نباشد.
*هر گرده‌ای هم که روی کلاله نشست به لقاح منجر نمی‌شود.
*لوله گرده در مجموع یک سلول است.
تخم ضمیمه _ سیتوکینز = مایع
تخم ضمیمه + سیتوکینز = جامد -
سری کروموزومی ⇐ n: گرده نارس _ گرده رسیده (یاخته زایشی هریاخته رویشی) _ لوله گرده _ اسپرم ها _ تخم زا _ یاخته کیسۀ رویانی (البته برای سلول دو هسته باید بگه برای هر هسته) _ یاخته باقی مانده در تخمک
۲n: ⇐ یک_ ساختارهای گل ⇜ مانند ⇜ میله _ بساک _ کیسه های گرده _ تخمک (۲ پوسته و منفذ و بافت پارانشیم خودش) و...
دو_ رویان _ لپه _ ساقه رویانی _ ریشۀ رویانی _ تخم اصلی (زیگوت)
۳n: تخم ضمیمه _ بافت آندوسپرم (چه جامد چه مایع)*زنبور معمولا سراغ گل هایی می‌رود که زرد یا آبی باشند.
-
*در دانۀ نابالغ همۀ نهان دانه‌ها آندوسپرم هست اما اینکه بماند یا جذب لپه شود متفاوت است.
*یکی از تغییراتی که پوسته تخمک انجام می‌دهد این است که معمولا سخت می‌شود.
*برگ های رویانی دیپلوئید هستند که در برخی گونه ها از خاک بیرون نمی‌آیند. -
*اولین اندام رویشی که از لوبیا و ذرت درمیاد ریشۀ رویانی است.
*بیشترین حجم دانۀ بالغ لوبیا را لپه ها به خود اختصاص داده‌اند.
دانه بالغ ⇐ ۱_ ذرت (تک لپه): ۲ عدد پوسته (۲n)، آندوسپرم (۳n) ⇜ ۳ نوع ژنوتیپ، ۱ عدد لپه (۲n)، رویان (۲n)
۲_ لوبیا (دو لپه): ۲ عدد پوسته (۲n)، ۲ عدد لپه (۲n) ⇜ ۲ نوع ژنوتیپ، رویان (۲n)"مقایسه"
۱_ لوبیا⇐ تعداد لپه: ۲، نوع رویش: روزمینی، آندوسپرم در دانۀ نابالغ: +، آندوسپرم در دانۀ بالغ: _، محل رویش ساقه و ریشه از دانه: مشترک، اولین اندام رویشی بافت از دانه: ریشۀرویانی، فتوسنتز بخش ذخیره غذایی: + (مدت زمان کوتاه)، تشکیل ریشه: افشان (پرانشعاب)، تشکیل برگ: پهن قلبی، شکل رگبرگ: منشعب، ماندن پوسته دانه در زیر خاک: +، دیدن ریشه بیرون از خاک: ، قلاب شکل بودن: +
۲ ذرت ⇐ تعداد لپه: 1، نوع رویش: زیرزمینی، آندوسپرم داخل دانۀ نابالغ: +، آندوسپرم داخل دانۀ بالغ: +، محل رویش ساقه و ریشه از دانه: جداگانه، اولین اندام رویشی بافت از دانه: ریشۀ رویانی، فتوسنتز بخش ذخیره غذایی: _، تشکیل ریشه: راست (کم انشعاب)، شکل برگ: دراز و نوک تیز، شکل رگبرگ: موازی، ماندن پوستۀ دانه در زیرخاک: +، دیدن ریشه بیرون از خاک: +، قلاب شکل بودن: _ -
انواع دانه ⇐ ۱_ بدون دانه (فاقد دانه): بدون لقاح _ بدون تشکیل تخم اصلی _ بدون تشکیل دانه _ به کمک تنظیم کننده های رشد مثال پرتقال بدون دانه،
۲_ دانه دار: لقاح می‌دهد _ تشکیل تخم اصلی _ تشکیل دانه (دانۀ نارس) ⇜ رویان قبل از تکمیل مراحل رشد و نمو می‌میرد مثلا بعضی موزهاصد در صد گیاهان یک ساله و دو ساله قطعا علفی هستند اما همۀ گیاهان یک ساله یا دو ساله نیستند.
یک ساله: از چندروز تا یک سال _ همه علفی‌اند مثال گندم و خیار
دو ساله: سال (یک دوره) رشد رویشی و سال دوم رشد زایشی _ همه علفی‌اند مثال شلغم و چغندر
چون همه علفی‌اند سرلاد پسین و پیشین ندارند.
چندساله (زنبق): سال ها _ ریشته رو پوستی و ریشه زا پوستی ⇜ برخی هرساله، بیشتر تاقبل مرگ ⇠چندبار، یرخی تا قبل مرگ ⇠ یکبار
*در همۀ چوبی ها و برخی علفی ها می توان سرلاد پیشین و رشد پسین را دید (نه الزاما)
