دستاورد هایِ کوچکِ من

[astmn5975uhfkep]

فردا 28 اردیبهشت روز بزرگذاشت حکیم خیام است
حکیم خیام همه چیز دان (علامه:دانشمندی گفته می‌شود که در همه یا اکثر علوم عصر خود دانا و صاحب‌نظر است. این لقب بیشتر به دانشمندان دوره‌های قدیم اطلاق می‌شود.) ریاضی دان , ستاره شناس و رباعی سرای ایرانی در دوره سلجوقی است.
گرچه پایگاه علمی خیام برتر از جایگاه ادبی اوست و لقبش «حجّةالحق» بوده‌است ولی آوازهٔ وی بیشتر با انگیزه نگارش رباعیآتش است که شهرت جهانی دارد. افزون بر آن‌که رباعیات خیام را به بیشترِ زبان‌های زنده برگردان نموده‌اند، ادوارد فیتزجرالد رباعیات او را به زبان انگلیسی برگردانده است که مایهٔ شهرت بیشتر وی در مغرب زمین شده‌است.
عمر خیام در سدهٔ پنجم هجری قمری در نیشابور زاده شد. فقه را در میان‌سالی در محضر امام موفق نیشابوری آموخت؛ حدیث، تفسیر، فلسفه، حکمت و ستاره‌شناسی را فرا گرفت. برخی نوشته‌اند که او فلسفه را مستقیماً از زبان یونانی فرا گرفته بود
در اوایل دوران زندگی خیام، ابن سینا و ابوریحان بیرونی به پایانِ عمر خود رسیده بودند. نظامی عروضی سمرقندی او را «حجة الحق» و ابوالفضل بیهقی «امام عصر خود» لقب داده‌اند. از خیام به عنوان جانشین ابن‌سینا و استاد بی‌بدیلِ فلسفه طبیعی (مادی) ریاضیات، منطق و متافیزیک یاد می‌کنند.
****************************************************************ادامه....

افسانه‌هایی چند پیرامون خیام وجود دارد. یکی از این افسانه‌ها از این قرار است که خیام می‌خواست باده بنوشد ولی بادی وزید و جام می او را به زمین انداخت و شکست. پس خیام چنین سرود:

ابریق می مرا شکستی، ربی بر من در عیش را ببستی، ربی
من مِی خورم و تو می‌کنی بدمستی خاکم به دهن مگر تو مستی، ربی
پس چون این شعر کفرآمیز را گفت خدا روی وی را سیاه کرد. پس خیام پشیمان شد و برای پوزش از خدا این بیت را سرود:

ناکرده گنه در این جهان کیست بگو! وآن کس که گنه نکرد چون زیست بگو!
من بد کنم و تو بد مکافات کنی پس فرق میان من و تو چیست بگو!
و چون این‌گونه از خداوند پوزش خواست رویش دوباره سفید شد. البته جدا از افسانه‌ها در اینکه دو رباعی بالا از خیام باشند جای شک است.
در افسانه‌ای دیگر، چنین آمده که روزی خیام با شاگردان از نزدیکی مدرسه‌ای می‌گذشتند. شماری، دست به کارِ بازسازی آن آموزشگاه بودند و چارپایانی، پیوسته بارهایی (شامل سنگ و خشت و غیره) را به داخل مدرسه می‌بردند و بیرون می‌آمدند. یکی از آن چارپایان از وارد شدن به مدرسه می‌ترسید و هیچ‌کس نمی‌توانست آن را وارد مدرسه کند. چون خیام این اوضاع را دید، جلو رفت و در گوش چارپا چیزی گفت. سپس چارپا آرام شد و داخل مدرسه شد. پس از این‌که خیام بازگشت، شاگردان پرسیدند که ماجرا چه بود؟
خیام بازگفت که آن خر، یکی از محصلان همین مدرسه بوده و پس از مردن، به این شکل درآمده و دوباره به دنیا بازگشته‌است (اشاره به نظریهٔ تناسخ) و می‌ترسید که وارد مدرسه بشود و کسی او را بشناسد و شرمنده گردد. من این موضوع را فهمیدم و در گوشش خواندم:

ای رفته و بازآمده بَل هُم گشته نامت ز میان مردمان گم گشته
ناخن همه جمع آمده و سم گشته ریشت ز عقب درآمده، دُم گشته
و چون متوجه شد که من او را شناخته‌ام، به درون مدرسه رفتن تن درداد

عضی او را به عنوان یک شاعر حکیم عارف‌منش و بعضی دیگر او را به عنوان یک شاعر بی‌اعتقاد به همه چیز و مادی‌اندیش محض معرفی کرده‌اند.

تعدادی از رباعیات خیام:
%(#ff0000)[چون عهده نمی‌شود کسی فردا را /حالی خوش دار این دل پر سودا را]

%(#ff0000)[می نوش به ماهتاب ای ماه که ماه /بسیار بتابد و نیابد ما را]

%(#000dff)[قرآن که مهین کلام خوانند آن را /گه گاه نه بر دوام خوانند آن را]

%(#000dff)[بر گرد پیاله آیتی هست مقیم /کاندر همه جا مدام خوانند آن را]

%(#15ff00)[گر می نخوری طعنه مزن مستانرا /بنیاد مکن تو حیله و دستانرا]

%(#15ff00)[تو غره بدان مشو که می مینخوری /صد لقمه خوری که می غلام‌ست آنرا]

%(#ff5900)[خیام اگر ز باده مستی خوش باش /با ماهرخی اگر نشستی خوش باش]

%(#ff5900)[چون عاقبت کار جهان نیستی است /انگار که نیستی چو هستی خوش باش]

دانش-آموزان-آلاء
ادمین
فارغ-التحصیلان-آلاء
خیرین-کوچک-دریا-دل

[M.an]

ناکرده گنه در این جهان کیست بگو!
وآن کس که گنه نکرد چون زیست بگو!
من بد کنم و تو بد مکافات کنی
پس فرق میان من و تو چیست بگو!

حکیم عمر #خیام

[jupiter]

اتفاقا منم خواستم یه تاپیک تبریک واسش بزنم الان مال تورو دیدم خیلی خوشحال شدم کار نکرده منو تو انجام دادی
لازمه ک بگم از بین همه ی شاعرای بزرگ یه علاقه متفاوت ب خیام دارم ک واقعا اشعارشو برام لذت بخش و ارام کننده کرده
یه تفاوت بزرگ خیام با شاعرایی مث مولوی آتیست بودنش هست ولی نه آتیست از نوع نیچه!
ایشون با اینکه مردن رو پایان زندگی دونستن ولی به هیچ وجه گوشه گیری و خودکشی مث صادق هدایت رو پیش نگرفتن
در عوض از تک تک ثانیه های عمرش لذت برد و به نوعی انتقام خودشو از زندگی فانی گرفت و هر لحظه با عشق با اون برخورد کرد

ناکرده گناه در جهان کیست بگو؟
آن کس که گنه نکرده چون زیست بگو؟
من بد کنم و تو بد مکافات دهی؟
پس فرق میان من و تو چیست؟ بگو

اینجا با این استدلال ک خدای واقعی هیچ وقت جواب بدی کردن انسان رو با بدی نمیده ادیان الهی رو زیر سوال میبره
و خیلی دیگه از اشعارش هست ک انسان رو به تفکر بیشتر در مورد چیستی هستی وا میداره...

[astmn5975uhfkep]

@mafi_mz
سلام
از اونجایی که وقت تنگه خلاصه مینویسم
اتفاقا وقتی میخواستم این تاپیک رو بزنم میترسیدم این نظر رو ببینم
باید بگم نه شما و نه من در جایگاهی نیستیم بگیم خیام آتیست هست یا ....
اساسا از روی یک شعر یا دو شعر نمیشه که اینو گفت
همچنین تا وقتی کل رباعیات خونده نشه و به قول معروف شخص خیام شناس نباشه زدن این حرف کار مناسبی نیست.
اما خیام یه شخصیتی بوده که بین دو بینهایت قرار داشته از نظر منتقدان
یکسری اون رو کافر و از اینجور حرفا و به قول شما آتیست میدونند و یکسری یه صوفی و عارف تمام عیار
اما ممطئنا چیزی که مشهوده اینه خیام روی آیه آیه قرآن اشراف کامل داشته و دقیقا میدونسته از چی حرف میزنه
چند نمونه:
از دی که گذشت هیچ از او یاد مکن

فردا که نیامدست فریاد مکن

بر نامده و گذشته بنیاد مکن

حالی خوش باش و عمر بر باد مکن

قرآن کریم می‌فرماید:

لِک‍َیلا تأس‍َوا مافاتکم. (این را بدانید تا هرگز بر آنچه از دست شما رود دلتنگ نشوید.)

و نیز شعری منصوب به امیر مؤمنان است که: مافات م‍َضی و ماسئاتیک فأین

قم فاغتِنمِ الف‍ُرص‍َه‌َ بین‌َ الع‍َد‍‌َمین

آنچه که گذشت، تمام شد و آنچه که می‌آید کجاست؟ برخیز و فرصت را میان دو نیستی غنیمت شمار.
گر من ز می مغانه مستم هستم

گر کافر و گبر و بت‌پرستم هستم

هر طایفه‌ای به من گمانی دارد

من زان خودم هر آنچه هستم هستم

به مصراع پایانی این رباعی به دقت بنگرید! آیا می‌توان این جمله را غیر ملهم از این آیات دانست؟

کل‌ُّ نفسٍ بِما ک‍َس‍َب‍َت رهینه. (هر نفسی در گرو عملی است که انجام داده است.)۸

و آیه شریفه: کل‌ُّ امرِیء بما ک‍َس‍َب‍َت رهین. (هر نفسی در گرو عملی است که خود اندوخته است.)۹

یک بار دیگر حداقل مصراع آخر را با هم بخوانیم: من زان خودم هر آنچه هستم هستم.

[astmn5975uhfkep]

گر من ز می مغانه مستم هستم

گر کافر و گبر و بت‌پرستم هستم

هر طایفه‌ای به من گمانی دارد

من زان خودم هر آنچه هستم هستم
خیام
من اگر نیکم اگر بد
تو برو خود را باش
حافظ

[jupiter]

@javadm328
کاملا درسته و این مسلمه ک به قران تسلط کامل داشته.مگه میشه چیزی رو نخونده باشی و بخوای تایید یا ردش کنی؟(در حال حاظر افراد جاهل این چنینی زیاد هست)

خیام اصن کاری با هیچ دینی نداشته چه تایید و چ ردش
اون در اصل یه فیلسوف و ریاضیدان بوده و با توجه به تجربیاتش از زندگی و چیزایی ک گیرش اومده تجربیاتش رو به صورت رباعی پیاده کرده
در کل این خیلی واضحه ک خیام اعتقادی به دنیای دیگه نداشته و انسان رو به لذت بردن از همین دنیا و عشق ورزی در اون دعوت کرده

[astmn5975uhfkep]

@mafi_mz
همه جاش خوب بود تا خط اخر
خراب کردی
من بازم میگم ما در جایگاهی نیستیم همچین چیزی رو به خیام نسبت بدیم
همونطور که مولوی شناس هست و...
فقط کسی میتونه ادعای نظر کنه که خیام شناس باشه نه ماهایی که فقط چند رباعی خوندیم!
و من براتون ایه از قران هم اوردم که رباعی خیام دقیقا اون ایات رو به صورت شعر گفته بود حالا چطوری میگید به اون دنیا اعتقاد نداشته رو من نمیدونم
و کاملا واضح هست من و شما فکر هامون باهم اختلاف داره :)))
ولی این اختلاف مهم نیست مهم اینه هر دومون معتقدیم خیام رباعیات بی نظیری داره و همچنین همه چیز دان و ریاضی دان و ستاره شناس بسیار ماهری بوده
و افتخاری هست برای این کشور :)))
موفق باشید