-
شعردانه
|
-
باز امشب غزلی كنج دلم زندانی است
آسمان شب بی حوصله ام طوفانی است
هيچ كسی تلخی لبخند مرا درک نكرد
های های دل ديوانه ی من پنهانی است
-
بر چرخ فلک هیچ کسی چیر نشد
وز خوردن آدمی زمین سیر نشد
مغرور بدانی که نخورده‌ست ترا
تعجیل مکن هم بخورد دیر نشد
“خیام”
-
روزی گذشت پادشهی از گذرگهی
فریاد شوق بر سر هر کوی و بام خاستپرسید زان میانه یکی کودک یتیم
کاین تابناک چیست که بر تاج پادشاستآن یک جواب داد چه دانیم ما که چیست
پیداست آنقدر که متاعی گرانبهاستنزدیک رفت پیرزنی کوژپشت و گفت
این اشک دیدهٔ من و خون دل شماستما را به رخت و چوب شبانی فریفته است
این گرگ سالهاست که با گله آشناستآن پارسا که ده خرد و ملک، رهزن است
آن پادشا که مال رعیت خورد گداستبر قطرهٔ سرشک یتیمان نظاره کن
تا بنگری که روشنی گوهر از کجاستپروین، به کجروان سخن از راستی چه سود
کو آنچنان کسی که نرنجد ز حرف راست
پروین اعتصامی -
آمد نفس صبح و سلامت نرسانید
بوی تو نیاورد و پیامت نرسانید
یا تو به دم صبح سلامی نسپردی
یا صبح‌دم از رشک سلامت نرسانید
من نامه نوشتم به کبوتر بسپردم
چه سود که بختم سوی بامت نرسانید
باد آمد و بگسست هوا را زره ابر
بوی زرهٔ غالیه فامت نرسانید
بر باد سپردم دل و جان تا به تو آرد
زین هر دو ندانم که کدامت نرسانید
عمری است که چون خاک جگر تشنهٔ عشقم
و ایام به من جرعهٔ جامت نرسانید
مرغی است دلم طرفه که بر دام تو زد عشق
خود عشق چنین مرغ به دامت نرسانید
خاقانی ازین طالع خود کام چه جوئی
کو چاشنی کام به کامت نرسانید
نایافتن کام دلت کام دل توست
پس شکر کن از عشق که کامت نرسانید
خاقانی
-
دردم نهفته به ز طبیبانِ مُدَّعی
باشد که از خزانه یِ غِیبم دوا کنند -
ای دل سر و کار با کریم است مترس
لطفش چو خداییش قدیم است مترس
-
غم‌مخور جانا در این‌عالم که عالم هیچ نیست
نیست‌هستی‌جز دمی‌ناچیز و آندمهیچنیستگر به‌واقع بنگری بینی که ملک لایزال
ابتدا و انتهای هر دو عالم هیچ نیستبر سر یک مشت خاک اندر فضای بی‌کنار
کر و فر آدم و فرزند آدم هیچ نیستدر میان اصل‌های عام جز اصل وجود
بنگری اصلی مسلم و آن مسلم هیچ نیستدفتر هستی وجود واحد بی‌انتها است
حشو این دفتر اگر بیش است اگر کم هیچ نیستدر سراپای جهان گر بنگری بینی درست
کاین جهان غیر از اساس نامنظم هیچ نیستچیزی از ناچیز را عمر و زمان کردند نام
زندگی چیزی ز ناچیز است و آن هم هیچ نیستعمر، در غم خوردن بیهوده ضایع شد «بهار»
شاد زی باری که اصلا شادی و غم هیچ نیست
ملک الشعرای بهار 
-
رفت سوی آسیا هنگام شام
گندمش بخشید دهقان یک دو جامزد گره در دامن آن گندم، فقیر
شد روان و گفت کای حی قدیرگر تو پیش آری بفضل خویش دست
برگشائی هر گره کایام بستبس گره بگشوده‌ای، از هر قبیل
این گره را نیز بگشا، ای جلیلاین دعا میکرد و می‌پیمود راه
ناگه افتادش به پیش پا، نگاهدید گفتارش فساد انگیخته
وان گره بگشوده، گندم ریختهبانگ بر زد، کای خدای دادگر
چون تو دانائی، نمیداند مگرسالها نرد خدائی باختی
این گره را زان گره نشناختیاین چه کار است، ای خدای شهر و ده
فرقها بود این گره را زان گرهچون نمی‌بیند، چو تو بیننده‌ای
کاین گره را برگشاید، بندهایمن تو را کی گفتم، ای یار عزیز
کاین گره بگشای و گندم را بریزابلهی کردم که گفتم، ای خدای
گر توانی این گره را برگشایآن گره را چون نیارستی گشود
این گره بگشودنت، دیگر چه بود؟!من خداوندی ندیدم زین نمط
یک گره بگشودی و آنهم غلطالغرض، برگشت مسکین دردناک
تا مگر برچیند آن گندم ز خاکچون برای جستجو خم کرد سر
دید افتاده یکی همیان زرسجده کرد و گفت کای رب ودود
من چه دانستم تو را حکمت چه بود؟!هر بلائی کز تو آید، رحمتی است!
هر که را فقری دهی، آن دولتی است!من بسی دیدم خداوندان مال
تو کریمی، ای خدای ذوالجلالگندمم را ریختی، تا زر دهی
رشته‌ام بردی، تا که گوهر دهیدر تو، پروین، نیست فکر و عقل و هوش
ورنه دیگ حق نمی‌افتد ز جوش -
تا گرفتار بدان طره طرار شدم
بدو صد قافله دل، «قافله سالار» شدمگفته بودم که بخوبان ندهم هرگز دل
باز چشمم بتو افتاد و گرفتار شدمبامید گل روی تو نشستم چندان
تا که اندر نظر خلق جهان خوار شدمخرقه من بیکی جام: کسی وام نکرد
من از این خرقه تهمت زده بیزار شدمسرم از زانوی غم راست نگردد چکنم
حال چندیست که سرگرم بدینکار شدمگاه در کوی خراباتم و گه دیر مغان
من در این عاقبت عمر چه بیعار شدمنرگس اول بعصا تکیه زد آنگه برخاست
گفت آن چشم سیه دیدم و بیمار شدمنقد جان در طلبش صرف نمودم صد شکر
راحت از طعنه و سرکوب طلبکار شدماز کف پیر مغان دوش بهنگام سحر
بیکی جرعه می: عارف اسرار شدم عارف قزوینی -
سر سخن دوست نمی‌یارم گفت
در یست گرانبها نمی‌یارم سفتترسم که به خواب در بگویم به کسی
شب هاست کزین بیم نمی‌یارم خفت..! -
در راه رسیدن به تو گیرم که بمیرم
اصلاً به تو افتاد مسیرم که بمیرمیک قطره ی آبم که در اندیشه ی دریا
افتادم و باید بپذیرم که بمیرمیا چشم بپوش از من و از خویش برانم
یا تَنگ در آغوش بگیرم که بمیرماین کوزه ترک خورد! چه جای نگرانی است
من ساخته از خاک کویرم که بمیرمخاموش مکن آتش افروخته ام را
بگذار بمیرم که بمیرم که بمیرم
"فاضل نظری"
عارف قزوینی 
ملک الشعرای بهار 