جهش ضمیر
-
جهش یا جابهجایی ضمیر پیوسته، آن است که در شعر یا نثر، ضمیر پیوسته در جای اصلی خود قرار نگیرد؛ مثلاً: در مصراع زیر، ضمیر پیوستهی «--َم» دراصل باید به واژهی «دل» بپیوندد چون مضافٌالیهِ «دل» است؛ امّا به واژهی «یک» پیوستهاست:
یکم روز بر بندهای دل بسوخت... «سعدی»
یعنی: یک روز، دلم بر بندهای سوخت
(یک روز دلم به حالِ بندهای سوخت)یادآوری:
ضمیرهای پیوسته عبارتند از:
--َم، --َت، --َش
--ِمان، --ِتان، --ِشاناین ضمیرها اگر به اسم بپیوندند، نقش مضافٌالیه، اگر به فعل گذرا به مفعول بپیوندند، نقش مفعول و اگر به فعل گذرا به متمّم بپیوندند، نقش متمّم دارند:
کتابش: کتاب او = مضافٌالیه
دیدمش: او را دیدم = مفعول
گفتمش: به او گفتم = متمّمضماير متصل در سه نقش ظاهر ميشوند:
۱ - مفعول: مثل ديدمش خرم و خندان قدحِ باده به دست
ش در ديدمش: او را ديدمنقش آن مفعول ميباشد
۲ - نقش متمّم :(گفتمش سلسلهي زلف بتان از پي چيست؟)ش در گفتمش يعني؛ به او گفتم نقش آن متمم ميباشد.
۳ - نقش مضافاليه : ميروي و مژگانت خون خلق ميريزد
(ت) در مژگانت ميشود مژگانِ تو نقش آن :مضافاليه
توجه: گاهي اوقات ضماير در جايگاه، اصلي خود قرار نميگيرند.
مثل الا اي طوطي گوياي اسرار /مبادا خاليت شكّر ز منقار ضمير پيوستهي ت در «خاليت» براي كلمهي منقار مي شود و نقش مضاف اليه دارد.
به این حرکت ضمیر که به دلیل وزن صورت می گیرد،جهش یا رقص ضمیر گویند.
️چند مثال برای جهش ضمیر(رقص ضمیر)از حافظ:
۱ - بلبلی خون دلی خورد و گلی حاصل کرد / باد غیرت به صدش خار پریشان دل کرد
= باد غیرت به صد خار پریشان دلش کرد۲ - عشقت رسد به فریاد، ار خود بسان حافظ / قرآن ز بر بخوانی در چهارده روایت
= عشق به فریادت رسد...۳ - صنعت مکن که هر که محبت نه راست باخت / عشقش به روی دل در معنی فراز کرد
= عشق به روی دلش در معنی را فراز کرد (یعنی بست)۴ - باغبانا ز خزان بیخبرت می بینم / آه از آن روز که بادت گل رعنا ببرد
= آه از آن روز که باد گل رعنایت را ببرد۵ - طوطیی را به خیال شکری دل خوش بود / ناگهش سیل فنا نقش امل باطل کرد
= ناگه سیل فنا نقش املش را باطل کرد
@دانش-آموزان-آلاء @دانش-آموزان-نظام-جدید-آلا @دانش-آموزان-نظام-قدیم-آلا @ریاضیا @تجربیا -
Arshia Yazdian
استااااد
جهش ضمیر برای ۹۹ حذفه،جزو حذفیات سازمان سنجشه!
منم از خوش شانسیمه چون تنها موضوعی بود که تو دستور واسم سخت بود
انشالله برای ۱۴۰۰ هم حذف بشه